27.9.2013
ကမာၻေပၚ မွ ႏို္င္ငံမ်ား ၏ ေစာင့္ၾကည့္မႈ မ်ား ေအာက္ တြင္ အေမရိကန္ ႏွင့္ အီရန္ တုိ႔သည္ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ ေတာ္ လွန္ေရး က စ၍ အဆင့္ျမင့္ ဆံုး အရာရွိ မ်ား၏ ေဆြးေႏြးပဲြ မ်ားထဲမွ တစ္ခု အျဖစ္
ကမာၻေပၚ မွ ႏို္င္ငံမ်ား ၏ ေစာင့္ၾကည့္မႈ မ်ား ေအာက္ တြင္ အေမရိကန္ ႏွင့္ အီရန္ တုိ႔သည္ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ ေတာ္ လွန္ေရး က စ၍ အဆင့္ျမင့္ ဆံုး အရာရွိ မ်ား၏ ေဆြးေႏြးပဲြ မ်ားထဲမွ တစ္ခု အျဖစ္
ႏွ စ္ ႏိုင္ငံ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး တုိ႔ အီရန္ ႏ်ဴကလီးယား အေရးႏွင့္ ပတ္သက္ ၍ ယေန႔ ေတြ႔ဆံု ၾကမည္ ျဖစ္သည္။ လက္ရွိ အီရန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး သည္ ကုလသမဂၢ လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီ အၿမဲတမ္း အဖဲြ႔ဝင္ ႏုိင္ငံမ်ား ႏွင့္ ဂ်ာမဏီ ႏိုင္ငံ တို႔မွ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး မ်ားႏွင့္ ပထမဆံုး ေတြ႔ဆံု ကာ အီရန္ ႏ်ဴ ကလီးယား အေရး ေဆြးေႏြး ရ သည့္ အီရန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ျဖစ္လာ သည္။
ယခု ေတြ႔ဆံုမႈ သည္ အီရန္ သမၼတ ႐ုိဟာနီ သည္ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမား ႏွင့္ အနည္းဆံုး လက္ဆဲြ ႏႈတ္ ဆက္ ႏိုင္ေၾကာင္း တြက္ခ်က္ မႈမ်ား ထြက္ေပၚ လာၿပီးေနာက္ ျဖစ္ေပၚ လာျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ လည္း သံတမန္မ်ား က ယေန႔ ေတြ႔ဆံုမႈ သည္ ၾသဂုတ္ လ အတြင္း အာဏာရ လာခဲ့သည့္ အီရန္ ေခါင္းေဆာင္ သစ္ ၏ အတိုင္း အတာ ကို ၾကည့္ရန္ ပထမဆံုး အခြင့္အေရး ရရွိ ေစ မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကား ၾကသည္။
ႏိုင္ငံ တကာ အင္အားႀကီး ႏိုင္ငံမ်ား သည္ ယခုႏွစ္ အတြင္း သမၼတ သစ္ ေရြးေကာက္ မခံရ မီ အခ်ိန္တြင္ အီရန္ တို႔၏ ယူေရနီယံ သန္႔စင္ မႈ ကို ေလွ်ာ့ခ် ပါကာ ဆိုးဝါး ေနေသာ ႏိုင္ငံ ၏ စီးပြားေရး ျပန္လည္ လာရန္ ႏိုင္ငံတကာ ပိတ္ဆို႔ အေရး ယူမႈ မ်ားမွ သက္သာရာ ရေစမည္ ဟု ယံုၾကည္ ရသည့္ အဆိုျပဳ ခ်က္သစ္ တစ္ခု ကို တီဟီရန္ သို႔ ေတာင္း ဆိုခဲ့ ၿပီး ျဖစ္သည္။ “ကၽြန္ေတာ္ တို႔ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တိက်တဲ့ တု႔ံျပန္မႈ သို႔မဟုတ္ အေသးစိတ္ က်တဲ့ တုံ႔ျပန္မႈကို ဘယ္ေတာ့ မွ ရမွာ မဟုတ္ဘူး လို႔ အသိစိတ္ ရွိေနတယ္” ဟု အေမရိကန္ ထိပ္တန္း အရာရွိ တစ္ဦး က ေျပာၾကား သည္။ “အကယ္၍ မ်ား အီရန္ ႏိုင္ငံက သူတို႔ေတြ ေဆြးေႏြးပဲြ အသစ္ တစ္ခု လုပ္ခ်င္တယ္ ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ လက္ခံ မွာပါ၊ အခြင့္အေရး အရမ္း နည္း ရင္ေတာင္ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ယူမွာပါ” ဟု သံတမန္ တစ္ဦးက ေျပာၾကား သည္။
အီရန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ကမူ “ႏ်ဴကလီးယား အေရး ကို ေျဖရွင္း ဖုိ႔ သမိုင္း တြင္တဲ့ အခြင့္အေရး တစ္ခု ရွိေန ပါတယ္၊ အကယ္ ၍မ်ား ကမာၻ႔ အင္အားႀကီး ႏုိင္ငံေတြ က အီရန္ ႏုိင္ငံ ရဲ႕ ခ်ဥ္းကပ္မႈ အသစ္ကို အလုိက္ သင့္ ျပဳမူ မယ္ ဆိုရင္ ေပါ့” ဟု ၎၏ တြစ္တာ အေကာင့္ တြင္ ေျပာၾကား သည္။ ၎က အေမရိကန္ သမၼတ ႏွင့္ ေတြ႔ဆံု အၿပီး သမၼတ ၏ မွတ္ခ်က္ စကားမ်ား သည္ အတိတ္ ကာလ အခ်ိန္မ်ား က ထက္ ပိုမို သင့္တင့္ လာေၾကာင္း ေျပာၾကား သည္။
အီရန္ သမၼတ ႐ုိဟာနီ က ၎ တို႔၏ ႏ်ဴအစီအမံ သည္ ကမာၻ႔ ႏုိင္ငံမ်ား အေပၚ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ လံုးဝ မရွိေၾကာငး္ ေျပာၾကားၿပီး ၎ တိုိ႔ကို ႏိုင္ငံ တကာ ပိတ္ဆို႔ အေရးယူ မႈမ်ား ခ်မွတ္ ခဲ့ျခင္း ကို လည္း ျပစ္တင္ ရႈတ္ခ် ခဲ့သည္။ အေမရိကန္ သမၼတ က အဓိပၸါယ္ ျပည့္ဝေသာ သေဘာ တူညီမႈ တစ္ခု အတြက္ အေျခခံ တစ္ခု ရွိေနေၾကာင္း ေျပာၾကား ေသာ္လည္း “ေအာင္ျမင္ ႏိုင္ရန္ ေစ့စပ္ ညႇိႏိႈင္း စကားမ်ား သည္ ျမင္သာ ထင္သာ ရွိၿပီး စိစစ္ အတည္ျပဳ ႏို္င္ေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ မ်ား ႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ မိရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း” ေျပာၾကား ခဲ့သည္။
AFP
ယခု ေတြ႔ဆံုမႈ သည္ အီရန္ သမၼတ ႐ုိဟာနီ သည္ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမား ႏွင့္ အနည္းဆံုး လက္ဆဲြ ႏႈတ္ ဆက္ ႏိုင္ေၾကာင္း တြက္ခ်က္ မႈမ်ား ထြက္ေပၚ လာၿပီးေနာက္ ျဖစ္ေပၚ လာျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ လည္း သံတမန္မ်ား က ယေန႔ ေတြ႔ဆံုမႈ သည္ ၾသဂုတ္ လ အတြင္း အာဏာရ လာခဲ့သည့္ အီရန္ ေခါင္းေဆာင္ သစ္ ၏ အတိုင္း အတာ ကို ၾကည့္ရန္ ပထမဆံုး အခြင့္အေရး ရရွိ ေစ မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကား ၾကသည္။
ႏိုင္ငံ တကာ အင္အားႀကီး ႏိုင္ငံမ်ား သည္ ယခုႏွစ္ အတြင္း သမၼတ သစ္ ေရြးေကာက္ မခံရ မီ အခ်ိန္တြင္ အီရန္ တို႔၏ ယူေရနီယံ သန္႔စင္ မႈ ကို ေလွ်ာ့ခ် ပါကာ ဆိုးဝါး ေနေသာ ႏိုင္ငံ ၏ စီးပြားေရး ျပန္လည္ လာရန္ ႏိုင္ငံတကာ ပိတ္ဆို႔ အေရး ယူမႈ မ်ားမွ သက္သာရာ ရေစမည္ ဟု ယံုၾကည္ ရသည့္ အဆိုျပဳ ခ်က္သစ္ တစ္ခု ကို တီဟီရန္ သို႔ ေတာင္း ဆိုခဲ့ ၿပီး ျဖစ္သည္။ “ကၽြန္ေတာ္ တို႔ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တိက်တဲ့ တု႔ံျပန္မႈ သို႔မဟုတ္ အေသးစိတ္ က်တဲ့ တုံ႔ျပန္မႈကို ဘယ္ေတာ့ မွ ရမွာ မဟုတ္ဘူး လို႔ အသိစိတ္ ရွိေနတယ္” ဟု အေမရိကန္ ထိပ္တန္း အရာရွိ တစ္ဦး က ေျပာၾကား သည္။ “အကယ္၍ မ်ား အီရန္ ႏိုင္ငံက သူတို႔ေတြ ေဆြးေႏြးပဲြ အသစ္ တစ္ခု လုပ္ခ်င္တယ္ ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ လက္ခံ မွာပါ၊ အခြင့္အေရး အရမ္း နည္း ရင္ေတာင္ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ယူမွာပါ” ဟု သံတမန္ တစ္ဦးက ေျပာၾကား သည္။
အီရန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ကမူ “ႏ်ဴကလီးယား အေရး ကို ေျဖရွင္း ဖုိ႔ သမိုင္း တြင္တဲ့ အခြင့္အေရး တစ္ခု ရွိေန ပါတယ္၊ အကယ္ ၍မ်ား ကမာၻ႔ အင္အားႀကီး ႏုိင္ငံေတြ က အီရန္ ႏုိင္ငံ ရဲ႕ ခ်ဥ္းကပ္မႈ အသစ္ကို အလုိက္ သင့္ ျပဳမူ မယ္ ဆိုရင္ ေပါ့” ဟု ၎၏ တြစ္တာ အေကာင့္ တြင္ ေျပာၾကား သည္။ ၎က အေမရိကန္ သမၼတ ႏွင့္ ေတြ႔ဆံု အၿပီး သမၼတ ၏ မွတ္ခ်က္ စကားမ်ား သည္ အတိတ္ ကာလ အခ်ိန္မ်ား က ထက္ ပိုမို သင့္တင့္ လာေၾကာင္း ေျပာၾကား သည္။
အီရန္ သမၼတ ႐ုိဟာနီ က ၎ တို႔၏ ႏ်ဴအစီအမံ သည္ ကမာၻ႔ ႏုိင္ငံမ်ား အေပၚ ၿခိမ္းေျခာက္မႈ လံုးဝ မရွိေၾကာငး္ ေျပာၾကားၿပီး ၎ တိုိ႔ကို ႏိုင္ငံ တကာ ပိတ္ဆို႔ အေရးယူ မႈမ်ား ခ်မွတ္ ခဲ့ျခင္း ကို လည္း ျပစ္တင္ ရႈတ္ခ် ခဲ့သည္။ အေမရိကန္ သမၼတ က အဓိပၸါယ္ ျပည့္ဝေသာ သေဘာ တူညီမႈ တစ္ခု အတြက္ အေျခခံ တစ္ခု ရွိေနေၾကာင္း ေျပာၾကား ေသာ္လည္း “ေအာင္ျမင္ ႏိုင္ရန္ ေစ့စပ္ ညႇိႏိႈင္း စကားမ်ား သည္ ျမင္သာ ထင္သာ ရွိၿပီး စိစစ္ အတည္ျပဳ ႏို္င္ေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ မ်ား ႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ မိရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း” ေျပာၾကား ခဲ့သည္။
AFP
