မတ္(၁၀)
ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပုိင္း ေက်ာက္မဲေဒသမွ လက္ဖက္ စုိက္ခင္းမ်ား (ဓာတ္ပုံ – Tin Maung Thein – ေက်ာက္မဲ)ယင္း ပညာရွင္မ်ားသည္ ကုလသမဂၢ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အစီအစဥ္ (UNDP)ႏွင့္ အမ်ိဳးသားစီမံကိန္းႏွင့္ စီးပြားေရးဖြံၿဖိဳးေရး ၀န္ႀကီးဌာန တုိ႔၏ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေနသည့္ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ပေပ်ာက္ေရး၊ ေဒသဖြံၿဖိဳးေရး မဟာဗ်ဴဟာ စီမံကိန္းအရ ရွမ္းျပည္ ေျမာက္ပုိင္း ေက်ာက္မဲ၊ နမ့္ဆန္ႏွင့္ တျခားေသာ ပေလာင္ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသသုိ႔ သြားေရာက္၍ ေဒသခံမ်ားႏွင့္ ေတြဆုံ ကြင္းဆင္း ေလ့လာျခင္း ျဖစ္သည္။
တရုတ္၊ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံမ်ားမွ ၀င္ေရာက္လာသည့္ လက္ဖက္ထုတ္ကုန္မ်ားကုိ မယွဥ္ၿပိဳင္ႏုိင္ျခင္း၊ ဆုိးေဆးဂယက္ေၾကာင့္ ျပည္တြင္း လက္ဖက္ ေစ်းကြက္ က်ဆင္းသြား၍ အရႈံးေပၚကာ လက္ဖက္ေတာင္သူမ်ား လုပ္ငန္းခြင္ကုိ စြန္႔ခြာၿပီး တရုတ္ ျပည္ သုိ႔သြားေရာက္ အလုပ္လုပ္ကုိင္မႈ မ်ားျပားလာေၾကာင္း၊ အစုိးရ အပါအ၀င္ ကုလသမဂၢႏွင့္ ကမၻာ့ဘဏ္ကဲ့သုိ႔ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ က်ားကန္ ေပးမႈမရွိလွ်င္ ၿပိဳလဲသြားႏုိင္ေၾကာင္း စုိက္ပ်ိဳးေရးပညာရွင္မ်ားက ဆုိသည္။
အဆုိပါ UNDP ၏ ေဒသဖြံၿဖိဳးေရး စီမံကိန္းတာ၀န္ခံ စုိက္ပ်ိဳးေရးပညာရွင္ေဟာင္း ဦးစံသိန္းက“လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ ေတာင္သူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံၿပီး ပြင္းပြင္လင္းလင္း ေျပာဆုိတယ္၊ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏုိင္စြမ္း မရွိတာရယ္၊ တဖက္ႏုိင္ငံသြား အလုပ္လုပ္ကို္င္တာေတြေၾကာင့္ ေသခ်ာ ေပါက္ယိမ္းယိုင္ေနၿပီ၊ ဒီအတုိင္းဆုိရင္ ၿပိဳလဲသြားမယ္”ဟု ဧရာ၀တီကုိေျပာသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ လက္ဖက္လုပ္ငန္း ျပန္လည္နာလန္ထူလာေရး ကမၻာ့ဘဏ္ကဲ့သုိ႔ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက ၀င္ေရာက္က်ားကန္ေပးရန္လုိ အပ္ ေၾကာင္း၊ ကာလတခု သတ္မွတ္ၿပီး ေခ်းေငြ၊ မ်ိဳးေကာင္းမ်ိဳးသန္႔၊ စုိက္ပ်ိဳးေရးနည္းစနစ္သစ္မ်ား ကူညီႏုိင္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ ေၾကာင္း ဦးစံသိန္းက ဆုိသည္။
ကမၻာ့ဘဏ္သည္ ဗီယက္နမ္ႏုိင္ငံ၏ လက္ဖက္စုိက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းကုိလည္း အလားတူ ပံ့ပုိးကူညီမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ဖူးသည္။
ပေလာင္ေဒသသည္ လက္ဖက္တမ်ိဳးတည္းကုိသာ စုိက္ပ်ိဳးသည့္အတြက္ ေစ်းကြက္ပ်က္ျပားသည့္အခါ ေတာင္သူမ်ား ပုိမုိအထိ နာေၾကာင္း၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ လယ္ယာစုိက္ပ်ိဳးေရး၀န္ႀကီးဌာနအေနျဖင္ လက္ဖက္စုိက္ပ်ိဳးေရးကုိ လ်စ္လ်ဴရႈ႕မထားဘဲ လယ္ယာ က႑ ကုိ အားေပးသကဲ့သုိ႔ပင္ ကူညီသင့္ေၾကာင္း၊ လက္ဖက္သုေတသနဌာန မ်ားထားရွိကာ ျပဳလုပ္သင့္ေၾကာင္း ဦးစံသိန္းက ေထာက္ျပသည္။
ယင္းေဒသ၌ လက္ဖက္စုိက္ဧက ၅ ေသာင္းခန္႔ ရွိေသာ္လည္း သမားရုိးက် မိရုိးဖလာအဆင့္တြင္သာရွိ ၿပီး အထြက္တုိးေစရန္ ေျမၾသ ဇာသုံးစြဲမႈမရွိေၾကာင္း၊ တရုတ္ႏွင့္ အိႏၵိယႏုိင္ငံတုိ႔တြင္ အတန္းလုိက္ စုိက္ပ်ိဳးေရးစနစ္ကုိ က်င့္သုံးေနၿပီး ခူးဆြတ္ရာတြင္ လည္း စက္မ်ားျဖင့္ အညြန္႔အဖူး မ်ားကုိသာခူးသျဖင့္ အရည္အေသြးပုိင္းတြင္ ကြာျခားမႈရွိေၾကာင္း စုိက္ပ်ိဳးေရး ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ေဒသခံ လက္ဖက္ ေတာင္သူတခ်ိဳ႕က ဆုိသည္။
ေက်ာက္မဲေဒသခံ စုိက္ပ်ိဳးေရးပညာရွင္ေဟာင္း ဦးတင္ေမာင္သိန္းက“စုိက္ပ်ိဳးေရး အယူအဆအရ လက္ဖက္ပင္ဆုိတာ ကုိင္းေတြ ခုတ္ေပးမွ ရြက္သစ္ထုိးတာ၊ တခ်ိဳ႕ ကုိင္းခုတ္ဖုိ႔ေျပာရင္ မိဘဘုိးဘြားက အေမြေပးတဲ့အပင္ ဒါေၾကာင့္ ဓားနဲ႔ခုတ္ရင္ မိဘကုိ ဓားနဲ႔ ခုတ္တာနဲ႔ အတူတူပဲ ယူဆၿပီး မခုတ္ၾကဘူး” ဟုေျပာသည္။
လက္ရွိအေျခအေနတြင္ လက္ဖက္တစ္ရာသီ၏ အထြက္ႏႈန္းမွာ တဧက ပိႆာ ၃၅၀မွ ၅၀၀အထိသာထြက္ၿပီး၊ ႏုိင္ငံတကာတြင္ တဧကလွ်င္ ပိႆာ ၁ေထာင္မွ ၁၅၀၀ အထိထြက္သည္။
လက္ဖက္ေစ်းကြက္ပ်က္ျပားကာ ေတာင္သူမ်ား ထိခုိက္ေနျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး လက္ဖက္စုိက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်သူမ်ားက
ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ ကုန္သည္မ်ားႏွင့္စက္မႈလက္မႈလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္းခ်ဴပ္ (UMFCCI) အဖြဲ႔ႏွင့္ ဆက္သြယ္ၿပီး လက္ဖက္ စုိက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္သူမ်ား အသင္းကုိ မၾကာမီ ဖြဲ႔စည္းသြားရန္ရွိေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ သစ္သီးဝလံ၊ ပန္းမန္နွင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ စိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္ တင္ပို႔ေရာင္းခ်သူမ်ားအသင္းက ဆိုသည္။
နမ့္ဆန္ၿမိဳ႕ တက္ေန၀န္း လက္ဖက္စုိက္ပ်ိဳးထုတ္လုပ္ေရး သမ၀ါယမအသင္းလီမိတက္ ဥကၠ႒ ဦးသန္းထြန္းက“စုိက္ပ်ိဳးေရးကုိ နည္း စနစ္က်က် ကူညီမယ္ဆုိရင္ ေငြအင္အား အရင္းအႏွီးလုိတယ္၊ ေဒသခံေတြကလည္း မတတ္ႏုိင္ဘူး၊ အဲဒီေတာ့ ႏုိင္ငံတကာအဖြဲ႔ အစည္းေတြ အေထာက္အပံ့ရမွသာျဖစ္မယ္”ဟု ဆိုသည္။
ပေလာင္ေဒသသည္ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး က႑တြင္ နိမ့္က်လ်က္ရွိရာ ေဒသစီးပြားေရးျဖစ္သည့္ လက္ဖက္စုိက္ပ်ိဳးေရးကုိ ျမွင့္တင္ ေပးရန္လုိအပ္ေၾကာင္း၊ စုိက္ပ်ိဳးနည္းစနစ္မ်ား ေျပာင္းလဲရုံသာမက ကုန္ေခ်ာထုတ္လုပ္မႈတြင္လည္း ေခတ္မီစက္မ်ားျဖင့္လည္းသန္႔ စင္ထုတ္လုပ္ၿပီး ကမၻာ့ လက္ဖက္ေျခာက္ေစ်းကြက္ကုိ ထိုးေဖာက္ရန္လုိေၾကာင္း ဦးသန္းထြန္းက ဆက္ေျပာသည္။
ကမၻာ့လက္ဖက္ေျခာက္ေစ်းကြက္တြင္ တရုတ္ႏုိင္ငံက အခါးေျခာက္(Green Tea) ကုိလည္းေကာင္း၊ အိႏၵိယႏုိင္ငံက အခ်ိဳေျခာက္ (Black Tea) ကုိလည္းေကာင္း အႀကီးအက်ယ္ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်လ်က္ ရွိသည္။
သုိ႔ေသာ္ ေဒသခံမ်ားကမူ လက္ဖက္ေတာင္သူမ်ား လုပ္ငန္းခြင္ စြန္႔ခြာရျခင္း၌ ေဒသတြင္းမၿငိမ္သက္မႈမ်ားေၾကာင့္လည္း ပါ၀င္ေၾကာင္း၊ မၾကာေသးမီက ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ကခ်င္ပဋိပကၡေၾကာင့္ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ (KIA) ႏွင့္ ပေလာင္ အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္(TNLA)တုိ႔ ၀င္ေရာက္လႈပ္ရွားလာသည့္အျပင္ ရွမ္းျပည္ တပ္မေတာ္(ေျမာက္ပုိင္း)၊ SSA/ SSPPတပ္မ်ားႏွင့္ ရွမ္းျပည္ တပ္မေတာ္(SSA) ေတာင္ပိုင္းတပ္မ်ား ေဒသတြင္းသုိ႔ ျဖန္႕ခြဲကာ ေဒသခံမ်ားထံမွ ဆက္ေၾကး၊ ရိကၡာႏွင့္ လူသူစု ေဆာင္းျခင္း၊ အလားတူ အစိုးရ စစ္တပ္၏ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကုိေၾကာင့္ ပေလာင္တုိင္းရင္းသားမ်ား စြန္႔ခြာရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္။
လက္ဖက္မွာ ျမန္မာ့ရုိးရာ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ လူမႈဘ၀တြင္ လက္ဖက္စုိ၊ လက္ဖက္ေျခာက္၊ အခ်ိဳေျခာက္တုိ႔သည္ အေရးပါေသာ အရာ မ်ားျဖစ္ၿပီး “အရြက္တြင္လက္ဖက္”ဟုပင္ ဆုိရုိးစကား ရွိခဲ့သည္။
လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ ယဥ္ေက်းမႈထြန္းကားသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ အခ်ိဳေျခာက္မွာ အမ်ားဆုံးေရာင္းရေသာ္လည္း ၿပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္မ်ားက အခ်ိဳ ေျခာက္ႏွင့္ လက္ဖက္စုိတြင္ ဆုိးေဆးမ်ားပါရွိသည္ဟု ေၾကညာခံရသည့္အတြက္ ေရာင္းအားက်ဆင္း သြားေၾကာင္း လက္ ဖက္ စုိက္္ပ်ိဳး ထုတ္လုပ္သူမ်ားက ဆုိသည္။
ထိုသုိ႔ျဖစ္ရျခင္းမွာ လက္ဖက္၏ သေဘာအရ အမည္းေရာင္သုိ႔ ေျပာင္းလဲတတ္သည့္အတြက္ ေစ်းကြက္၏ ေတာင္းဆုိမႈအရ လူႀကိဳက္ မ်ား ေစရန္ အ၀ါေရာင္ခ်ည္ဆုိးေဆးကုိ သုံးၾကျခင္းျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။
လက္ဖက္ကုိ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ပုိင္း ေက်ာက္မဲ၊ နမ့္ဆန္၊ မန္တုံ၊ ကုိးကန္႔ ေလာက္ကုိင္၊ မူဆယ္၊ နမ့္ခမ္း၊ တန္႔ယန္းႏွင့္ ရွမ္းျပည္ ေတာင္ပုိင္း ပင္ေလာင္း၊ ပင္းတယ၊ ရြာငံတုိ႔တြင္ စုိက္ပ်ိဳးသည္။
ခ်င္းျပည္နယ္တြင္လည္း အစုိးရ လက္ဖက္စီမံကိန္းခ်၍ စုိက္ပ်ိဳးေသာ္လည္း ေအာင္ျမင္မႈမရွိဟု သိရသည္။
ဧရာ၀တီ
