" ဦးပိန္တံတား သမိုင္း "

ဧၿပီ(၇)

အမရပူရၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ ေတာင္တမန္အင္းကို ျဖတ္ေက်ာ္ကာ အမရပူရၿမိဳ႕ေဟာင္းႏွင့္ ရတနာပံု တကၠသိုလ္ကို ဆက္သြယ္ တည္ေဆာက္ထားသည့္ ဦးပိန္တံတားသည္ ျမန္မာႏွင့္ ကမာၻေက်ာ္ ရႈခင္းေကာင္းတစ္ခု၊ အပန္းေျဖေလ့လာရန္ေနရာတစ္ခုအျဖစ္ေက်ာ္ၾကားေပသည္။ ဦးပိန္တံတားသည္ ၁.၂ ကီလိုမီတာ (သို႔မဟုတ္) တစ္မိုင္ ၏ ၄ ပံု ၃ ပံု ရွည္လ်ား ၍ ကမာၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻၻမွာ အရွည္ဆံုး ကၽြန္းသားတံတားျဖစ္သည္။ တံတားေဆာက္လုပ္ေသာႏွစ္ကို အင္းက ေအာ္အာ ေဆာက္လုပ္ခါ (၁၂၁၁)ဟု၎၊ ၿပီးစီးသည့္ႏွစ္ကို အင္းကေအာ္ညီး ေဆာက္လုပ္ၿပီး (၁၂၁၃)ဟုလည္း မွတ္သားထားၾကသည္။ တံတားၿပီးစီးစက တိုင္ေပါင္း ၉၈၄-တိုင္(န၀ အ႒ဇယေမာင္ပိန္) အခန္းေပါင္း ၄၈၂-ခန္းရွိခဲ့သည္။

တံတားအရွည္မွာ (၃၉၇၆)ေပ ရွည္၏။ နားေနဇရပ္ ေလးေဆာင္ရွိၿပီး ဘုရင့္ေဖာင္ေတာ္မ်ား လြယ္ကူစြာ ျဖတ္သန္းသြားႏိုင္ရန္ ေဖာင္ေၾကာင္း ကိုးခုကိုလည္း စီစဥ္ထားရွိေလသည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီးတြင္ ျမစ္ေရႀကီးမႈေၾကာင့္ တံတားေရျမႇဳပ္ကာ အခန္းအခ်ဳိ႕ ပ်က္စီးသြားခဲ့ရာ အမရပူရအမတ္ ဦးဘသီက ျပန္လည္ျပင္ဆင္ခဲ့သည္။ ၁၉၇၃-ခုႏွစ္ကလည္း အခန္းရွစ္ဆယ္ေက်ာ္ ေရေမ်ာသြားခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က မဟာဂႏၵ႐ံုဆရာေတာ္ အရွင္ ဇနကာဘိဝံသ ဦးေဆာင္၍ အမရပူရၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူလူထုႏွင့္ ျပဳျပင္ခဲ့သည္။

ဦးပိန္တံတားသမိုင္း

ကုန္းေဘာင္ေခတ္၊ ပုဂံမင္းလက္ထက္တြင္ ဦးပိန္တံတားကို တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ပုဂံမင္းမွာ ၾကက္၊ငွက္ အစရွိသည္သာမက အျခားေသာ တိရိစာၦန္မ်ားကိုပါ ဖမ္းဆီး၍ တိုက္ပြဲကစားသည္ကို အထူး၀ါသနာပါၿပီး ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် ကစားပြဲက်င္းပေလ့ရွိသည္။ တိုင္းေရးျပည္ရာမ်ားကို ညီေတာ္ႏွစ္ပါးျဖစ္သည့္ မင္းတုန္းႏွင့္ ကေနာင္မင္းသားႏွစ္ပါးဦးေဆာင္သည့္ လႊတ္ေတာ္ကသာ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းေနခဲ့ရသည္။ ပုဂံမင္း၏ တိရိစာၦန္ေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူမွာ ဘိုင္ဆပ္ဟုေခၚသည့္ ကုလား(မြတ္ဆလင္) တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ထိုသူကို ပုဂံမင္းက ႀကိဳက္ႏွစ္သက္လွသျဖင့္ အမရပူရတြင္ၿမိဳ႕၀န္အျဖစ္ပင္ ခ်ီးေျမွာက္ခဲ့သည္။ ထိုဘိုင္ဆပ္ႏွင့္ အတူခ်ီးေျမွာက္ျခင္းခံရသူမွာ ၄င္း၏တပည့္ ၿမိဳ႕စာေရး ေမာင္ပိန္ဆိုသူျဖစ္သည္။ ထိုသူတို႔ႏွစ္ဦး ေသာင္းက်န္းလွသျဖင့္ အမရပူရတစ္ၿမိဳ႕လံုးသည္ ေျခာက္ျခားရသည္။ ထိုသူႏွစ္ဦးစကားမွာ မင္းနားေပါက္သျဖင့္ ေၾကာက္ၾကရသည္။ လွန္၀ံ့သူမရွိခဲ့ေပ။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ဆံုးတြင္ ၄င္းတို႔၏ အျပစ္မ်ားကို ပုဂံမင္းသိသျဖင့္ ဖမ္းဆီးကာ အေပါင္းအပါမ်ားႏွင့္ တကြကြပ္မ်က္ခဲ့သည္။


ၿမိဳ႕စာေရး ေမာင္ပိန္သည္ မြတ္ဆလင္ဘာသာ၀င္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ျမန္မာဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း ထြက္ျဖစ္သည္။ ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၄၉-ခုႏွစ္တြင္ အမရပူရၿမိဳ႕စာေရး ေမာင္ပိန္သည္ အသက္ရွိစဥ္၊ အာဏာရွိစဥ္အတြင္းက အမရပူရၿမိဳ႕ေတာ္မွ ေတာင္တမန္အင္းကို ျဖတ္၍ အျခားဖက္ကမ္းသို႔ သစ္သားတံတားႀကီးတစ္ခုကို တည္ေဆာက္ေလသည္။ တံတားေဆာက္လုပ္ရန္ သစ္မ်ားကို ပုဂံမင္း၏ အမိန္႔အရ အင္း၀ ႏွင့္ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕ေဟာင္းမ်ားမွ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေဟာင္းမ်ား ဖ်က္ျခင္းျဖင့္ ရရွိသည္ ဟုဆိုသည္။ တည္ေဆာက္ရသည္ အေၾကာင္းမွာလည္း အေကာင္းမဟုတ္။ တစ္ဖက္ကမ္းရွိ မြတ္ဆလင္မ်ား ကို ဘုိင္ဆပ္က အမရပူရသို႔ အေၾကာင္းရွိလွ်င္ အျမန္ကူးႏိုင္ရန္ ဟူေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ေဆာက္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ တည္ေဆာက္သူ ေမာင္ပိန္ကို အစြဲျပဳၿပီး ဦးပိန္တံတား ဟုသာ အမည္တြင္သည္။ မည္သို႔ဆိုေစကာမူ ဦးပိန္တံတားသည္ ယေန႔အခါတြင္ ေတာင္တံမန္အင္း၏ အထင္ကရ ျပယုဂ္အေနျဖင့္ ထင္ရွားလ်က္ရွိေပသည္။

သက္တမ္း ၁၅၀

ဦးပိန္တံတား သက္တမ္း ႏွစ္ေပါင္း ၁၅၀ ရွိၿပီျဖစ္သည္။ အင္း၀ေနျပည္ေတာ္မွ ေရႊ႔ေျပာင္းျမိဳ႔ေတာ္ တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ အမရပူရသည္ ဘိုးေတာ္ဘုရားလက္ထက္က လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး၊ ျမိဳ႔ျပအိမ္ယာမ်ားႏွင့္ စည္းကားဖြံ႔ျဖိဳးခဲ့ပံုကို သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ား၌ ေတြ႔ရွိရေၾကာင္း၊ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အမရပူရ ျမိဳ႔ေဟာင္းသည္ ေစတီပုထိုးသမိုင္း အေဆာက္အဦအခ်ိဳ႔က ေရွးေခတ္ကို တေစ့တေစာင္း ျပသလ်က္ရွိေသာ္လည္း မႏၲေလးျမိဳ႔ေတာ္ႏွင့္ ဆက္စပ္လ်က္ ရွိေနသျဖင့္ တိမ္ျမဳပ္လုမတတ္ရွိေနသည္။ ရက္ကန္းလုပ္ငန္းျဖင့္ ထင္ရွားေသာ ျမိဳ႔တစ္ျမိဳ႔အျဖစ္သာ အသိအမွတ္ျပဳၾကရသည္။ သို႔ရာတြင္ သမုိင္းကို ေဖာ္ျပေနေသာ ရပ္ကြက္ႀကီးမ်ား၏ အမည္မ်ားႏွင့္ အႏုပညာလုပ္ငန္း အတန္းအစု အကြက္ အမည္မ်ားက ေရွးေခတ္အမရပူရ ကို ေျပာျပေနဆဲရွိသည္။

ယခုအခါ အမရပူရမွာ ေလ့လာစရာအျဖစ္ ေရွးဦးစြာ ဦးတုိက္ေလ့လာၾကည့္ရႈၾကေသာ ေနရာကား ေတာင္သမန္ ဦးပိန္တံတား ျဖစ္သည္။ သကၠရာဇ္ ၁၂၁၁ ခုႏွစ္ ပုဂံမင္းလက္ထက္ အမရပူရျမိဳ႔၀န္ ဘုိင္ဆပ္၏ ျမိဳ႔စာေရး ဦးပိန္တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဦးပိန္တံတားဟု အမည္တြင္သည္။ ဦးပိန္သည္ မိုးတြင္းကာလ ေတာင္သမန္ ၁၂ ရပ္မွ လူအမ်ား သြားလာလြယ္ကူေရးအတြက္ စစ္ကိုင္း၊ အင္း၀နန္းေတာ္၊ အိမ္ေတာ္မ်ားမွ သစ္သားေဟာင္းမ်ားကို ဘုရင့္ထံ ေလွ်ာက္တင္ၿပီး ရရွိသမွ်ႏွင့္ အေျခတည္ ေဆာက္လုပ္ျခင္းျဖစ္ရာ ယေန႔တုိင္ တံတားအိုႀကီး ျမင္ကြင္းက ျမန္မာမႈကို ဆြဲေဆာင္ျပသေနဆဲရွိသည္။ ေခတ္အဆက္ဆက္ ေလမိုးဒဏ္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးယိုယြင္းမႈမ်ားကို ျပဳျပင္ခဲ့ရသည္။


တံတားကို ေဆာက္လုပ္ရာ၌ ႏွစ္ႏွစ္မွ် ၾကာခဲ့သည္။ ျမန္မာအင္ဂ်င္နီယာပညာရွင္တုိ႔က စေကးမွန္ခ်ိန္မပါဘဲ ေျခလွမ္းျဖင့္ တုိင္းတာ၍ ေဆာက္ခဲ့ရေသာ ျမန္မာမႈ တံတားႀကီးျဖစ္သည္။ လႈိင္းဒဏ္၊ ေလဒဏ္ ခံႏုိင္ေအာင္ ေျဖာင့္တန္းစြာ မေဆာက္ဘဲ ေတာင္ဘက္သို႔ ဦးေမာ့ ေကြ႔၀ိုက္ကာ က်င္တြယ္ပံုသ႑ာန္ ေဆာက္လုပ္ထားသည္။


ဦးပိန္တံတားႀကီး၏ တုိင္ေပါင္းမွာ ေရွးေခတ္မွတ္တမ္းအရ ၉၈၄တိုင္ ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ ေဆာင္ပုဒ္အရ “န၀အ႒ဇယေမာင္ပိန္” ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ ေခတ္ကာလ ေရြ႔လ်ားလာသျဖင့္ တံတားႀကီးကို အေရွ႔ထိပ္၊ အေနာက္ထိပ္ ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ခဲ့ရသလို ေရလယ္ဇရပ္မ်ားကိုလည္း ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ခဲ့ရသည္။ ဇရပ္ ေလးေဆာင္မွ တုိင္မ်ားပါ ေပါင္းလွ်င္ တုိင္ေပါင္း ၁၀၈၆တုိင္ ရွိသည္။ အခန္းေပါင္း ၄၈၂ခန္း၊ တံတားအရွည္ ၃၉၆၇ေပ၊ တစ္မိုင္၏ ေလးပံုသံုးပံု ရွည္လ်ားေၾကာင္း ေနာက္ဆံုးထုတ္ မႏၲေလးျမိဳ႔ေန သတင္းစာဆရာ နတ္ေမာက္ထြန္းရွိန္ ေရးသားျပဳစုသည့္ “၀င္းေတြႏွင့္ တည္ခဲ့သည့္ မင္းေနျပည္” စာအုပ္၌ ေဖာ္ျပထားသည္။

ဆိုခဲ့သည့္အတုိင္း ျမန္မာဗိသုကာပညာရွင္မ်ားက ျမန္မာ့ေဆာက္လုပ္ေရးအတတ္ျဖင့္ ျမန္မာမႈစစ္စစ္ တံတားႀကီးအျဖစ္ ဦးပိန္တံတားႀကီးသည္ အမရပူရ ေရွးေဟာင္းျမိဳ႔ေတာ္၏ အမွတ္သေကၤတအျဖစ္ ရည္တည္လ်က္ရွိသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စု တုိင္းရင္းသားမ်ားသာမက ႏုိင္ငံျခား ကမၻာလွည့္ခရီးသည္မ်ားပါ ေန႔စဥ္လာေရာက္ၾကည့္ရႈ၍ စည္ကားလွသျဖင့္ အမရပူရ ေတာင္သမန္အင္းေစာင္း၌ သပ္ရပ္ေသာ စားေသာက္ဆိုင္ စေသာ ေစ်းဆိုင္ခန္းတန္းမ်ား အတည္တက် တည္ေဆာက္ကာ စီးပြားျဖစ္ေနၾကသည္ကို ေတြ႔ရွိခဲ့ရေလသည္။

ျမန္မာနိုင္ငံမွဘုရားမ်ား သမိုင္း မွ ကူးယူမွ်ေဝပါသည္။

 

လူဗိုလ္ဟူသည္