ကေလးမ်ား စိတ္ထားႏွင့္ ဉာဏ္ရည္ ျမင့္ေစခ်င္လွ်င္

သိကၡာရွိတဲ့ တရားမွ်တတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း တခုကုိ ရလာဖို႔ အတြက္ အေၾကာက္တရားကို အေျခခံတဲ့နည္းေတြနဲ႔ ကေလးတို႔ကုိ ၿခိမ္းေျခာက္ပံုသြင္းလို႔မရႏုိင္ပါ (ဓာတ္ပံု – ရဲနည္ / ဧရာဝတီ)

က်မတို႔ လူ႔အဖြဲ႕စည္းရဲ႕ အနာဂတ္ဟာ ကေလးမ်ား အေပၚမွာ အမ်ားႀကီး မူတည္ပါတယ္။ ကေလးေတြ ကုိ ျပဳစု ေစာင့္ေရွာက္တာ၊ ထိန္းေက်ာင္း ျပဳျပင္ ေပးတယ္ ဆုိတာဟာ တကယ္ေတာ့ အနာဂတ္ကုိ ပံုေဖာ္ေနတာ ပါပဲ။ က်မတို႔ရဲ႕ အနာဂတ္ မွာ စိတ္ရည္ ဉာဏ္ရည္ ျမင့္မားတဲ့ လူ႔ အဖြဲ႕အစည္းႀကီး တခု ေပၚေပါက္ လာေစဖို႔ အတြက္ ကေလးတို႔နဲ႔ အနီးကပ္ေနသူ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား၊ မိဘမ်ားရဲ႕ ကေလးျပဳစု ေစာင့္ေရွာက္မႈ၊ ထိန္းေက်ာင္းမႈဟာ သိပ္ကုိမွ အေရးႀကီး ပါတယ္။ ကိုယ္က်င့္တရား ေကာင္းတဲ့ လူႀကီးေတြအျဖစ္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းထဲမွာ ၀င္ဆန္႔ဖို႔၊ အမွားကုိ ၀န္ခံတတ္ဖို႔၊ မမွန္တာကို လုပ္ရမွာ ရွက္တတ္သူေတြျဖစ္ဖို႔၊ ကိုယ့္ကုိယ္ကုိယ္နဲ႔ လူ႔ေလာက ၀န္းက်င္ကုိ ေလးစားတတ္တဲ့ လူေတြ ျဖစ္ေစဖို႔ အတြက္ ကေလးဘ၀ ကတည္းက ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ ျပဳျပင္ေပးသြားဖို႔ လိုပါတယ္။
က်မတို႔ရဲ႕ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႕စည္းမွာေတာ့ ကေလးကုိ ဆံုးမျပဳျပင္တဲ့ အခါမ်ိဳးမွာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ပညာေရးက အစ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား အလယ္  မိဘမ်ား အဆံုး တုတ္ကုိ သံုးတတ္ၾကပါတယ္။  ဆဲတာ ဆုိတာမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အျပဳမူမွား တခုခုကုိ လုပ္မိ ကုိင္မိလိုက္ တာမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ရိုက္ႏွက္ ဆံုးမတတ္ၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကေလးကို ရုိက္ႏွက္ ဆံုးမျခင္းဟာ မွန္ကန္တဲ့ ဆံုးမျခင္း မဟုတ္ပါဘူး။ အေၾကာက္တရားနဲ႔ ႀကီးျပင္းခဲ့ရတဲ့ ကေလးမ်ားဟာ လူ႔အဖြဲ႕စည္းထဲကုိ ေရာက္လာတဲ့ အခါမွာ အရာရာကုိ ေၾကာက္ရြံ႕စုိးရိမ္တတ္ လာပါတယ္။ လူႀကီးေရွ႕မွာ အေၾကာက္တရား ေၾကာင့္ မလုပ္၀ံ့ၾက ေပမယ့္ ကြယ္ရာမွာ ခုိးေၾကာင္ခုိး၀ွက္နဲ႔ လုပ္တတ္ၾကတဲ့ လုပ္ရဲၾကတဲ့ သူေတာ္ေကာင္း အေယာင္ေဆာင္ေလး ေတြလည္း ျဖစ္လာ တတ္ၾကပါ တယ္။
တုတ္သံုးျခင္း၊ အေၾကာက္တရားနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း ဆိုတာဟာ တကယ္ေတာ့ ေကာက္ေနတဲ့ ေခြးၿမီးေလး ေတြကို က်ည္ေတာက္စြပ္ ေျဖာင့္ခုိင္းလုိက္တာပါပဲ။ က်ည္ေတာက္လည္းျဖဳတ္ေရာ ေခြးၿမီးကေတာ့ အေကာက္က အေကာက္တုိင္း ျဖစ္ေနေတာ့တာပါပဲ။ ေခြးၿမီးေကာက္ကုိ က်ည္ေတာက္မစြပ္ခုိ္င္းဘဲနဲ႔ ခြဲစိတ္ျပဳျပင္ၿပီးေတာ့ တခါတည္း တသက္လံုး အၿမီးေျဖာင့္ သြားေအာင္လုပ္လုိ႔ ရပါတယ္။ က်ည္ေတာက္ စြပ္သလိုေတာ့ မျမန္သလုိ အခ်ိန္လည္းယူၿပီးေတာ့ ေလ့က်င့္ သင္ၾကားေပးရ တာမုိ႕ နည္းနည္းေတာ့ ၾကာရွည္တယ္လုိ႔ ထင္ရေပမယ့္ လူ႔အဖြဲ႕စည္းထဲ၀င္မယ့္ လူႀကီး ေလးမ်ား အတြက္ တကယ္ အက်ိဳးရွိတဲ့ နည္းမ်ားပါပဲ။
ကေလးတို႔ရဲ႕စံျပျဖစ္ပါေစ
ကေလးဆုိတာမ်ိဳးက လူႀကီးလုပ္သမွ် အကုန္ အတုခိုးၿပီးေတာ့ လုိက္လုပ္တတ္တဲ့ အမ်ိဳးပါ။ လူႀကီးက ကေလးေရွ႕မွာ ဆဲျပေနရင္ သူတို႔လည္း လူႀကီးဆဲသလို လိုိက္ဆဲမွာ ပါပဲ။ လူႀကီးက ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်း ခ်ိဳခ်ိဳသာသာ ေျပာဆုိမယ္ ဆုိရင္ျဖင့္ သူတို႔ေလးေတြဟာ လည္းယဥ္ယဥ္ေက်းေက်း လိမ္လိမ္မာမာ ေျပာဆုိလာ တတ္ၾကပါတယ္။  ကေလးေတြ စကားေျပာတဲ့ အခါမွာ ေအာ္ဟစ္ၿပီး မေျပာေစခ်င္တဲ့ မိဘမ်ားအေနနဲ႔  ကေလးတခုခု လုပ္လိုက္လို႕ အမွားယြင္း ျဖစ္သြားတဲ့ အခါမ်ိဳးမွာ ေအာ္ဟစ္ၿပီးေတာ့ မေျပာဆုိဖို႔ လိုပါတယ္။ ခ်ိဳခ်ိဳသာသာ ေျပာဆုိရပါမယ္။
ကေလးေတြဟာ မိဘေတြ ေဒါသထြက္တဲ့ အခါမ်ိဳးမွာ ေဒါသကို ဘယ္လုိနည္းနဲ႔ ေျဖရွင္းသလဲ ဆုိတာကို ေစာင့္ၾကည့္ တတ္ၾကပါတယ္။ ေဒါသထြက္လို႔ မိဘက တံခါးကို ေျခေထာက္နဲ႔ ကန္တာ၊ နံရံကုိ လက္သီးနဲ႔ ထုိးတာ ကုိ ျမင္ဖူးထားတဲ့ ကေလး တေယာက္ဟာ သူ ေဒါသထြက္တဲ့ အခါမွာလည္း မိဘလုပ္တဲ့ အတုိင္းပဲ လုိက္လုပ္တတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးကို လိမၼာေစလုိသူ မိဘမ်ား အေနနဲ႔ တုတ္ကုိ သံုးမယ့္အစား   ကိုယ္ ျဖစ္ေစခ်င္ ေနေစခ်င္တဲ့ ပံုစံအတုိင္း ကေလးေရွ႕မွာ စံျပအျဖစ္ကုိယ္က ေနေပးဖို႔ သိပ္အေရးႀကီးပါတယ္။
ကေလးနဲ႔ရင္းနွီးေႏြးေထြးတဲ့ ဆက္ဆံေရးရွိပါေစ
က်မတို႔ရဲ႕ ျမန္မာမိဘ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဟာ ငါက မိဘပဲ ဆုိတဲ့ မာန္ေလးနဲ႔ မိဘေနရာမွာ ကေလးနဲ႔ ခပ္ခြာခြာ ေနတတ္ၾက ပါတယ္။ မိဘစကား မွန္သည္ျဖစ္ေစ ၊မွားသည္ ျဖစ္ေစ နားေထာင္ရမယ္ ဆုိတဲ့ တခ်က္လြတ္အာဏာရွင္ မိဘမ်ားဟာ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႕စည္း မွာ ေတာ္ေတာ္ေလးကို မ်ားျပားပါတယ္။ ဒါဟာ အင္မတန္မွကုိ မွားယြင္းတဲ့ သားသမီး ထိန္းေက်ာင္းနည္း ပါပဲ။ အေရာ၀င္ရင္ အရုိေသတန္တယ္ ဆုိၿပီးေတာ့လည္း မိဘမ်ားဟာ သားသမီးမ်ားနဲ႔ အေရာတ၀င္ မရွိတတ္ၾက ပါဘူး။ မိဘက သားသမီး နဲ႔စကားေျပာတဲ့ အခ်ိန္မွာလည္း ကိုယ္ေျပာခ်င္ ဆုိခ်င္တာေတြကုိ တန္းစီၿပီးေတာ့ ေျပာေနတတ္ၾကတာ မ်ားပါတယ္။ သားသမီးရဲ႕ ခံစားခ်က္ကို ဘာဆုိဘာမွ ထည့္ မတြတ္တတ္ၾက ပါဘူး။
အမွန္ေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕သားသမီးကို လိမၼာေစလုိသူ မိဘမ်ား အေနနဲ႔ သားသမီးနဲ႔ မိဘ ရင္းႏွီး ေႏြးေထြးတဲ့ ဆက္ဆံေရး ရွိဖို႔ လုိပါတယ္။ ကေလးေတြနဲ႔ ေႏြးေထြးစြာ ဆက္ဆံရမယ္ ဆုိေတာ့ ဘယ္လုိ ဆက္ဆံရမလဲ ဆုိတာ ေတြးစရာ ျဖစ္လာပါ တယ္။ အဓိက ကေတာ့ ကေလးေျပာတာကို အခ်ိန္ေပးၿပီးေတာ့ နားေထာင္ဖို႔ပါပဲ ။ သူတို႔ရဲ႕ ခံစားခ်က္၊ သူတို႔ရဲ႕ အေတြးအျမင္ ေလးေတြကို စိတ္ထဲရွိရာ မိဘကုိ ဖြင့္ေျပာရဲဖို႔၊ ဖြင့္ေျပာခြင့္ရဖို႔ ပါပဲ။ ကေလးေတြရဲ႕ အေတြးစိတ္ကူး ေလးေတြဟာ လူႀကီးရဲ႕ အေတြးစိတ္ကူးနဲ႔ တူခ်င္မွ တူပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕ အျမင္ကုိ ေလးစားဖို႔လို ပါတယ္။ သားအမိ၊ သားအဖေတြ အျမင္မတူတာေတြကုိ ဖလွယ္လုိ႔၊ တေယာက္အျမင္ကုိ တေယာက္ ေလးေလးစားစားနဲ႔ ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ ေျပာဆုိၾကတဲ့ စကား၀ိုင္းမ်ိဳးဟာ တကယ္ေတာ့ ရင္းႏွီးေႏြးေထြးတဲ့ ဆက္ဆံေရးပါပဲ။
ခ်ီးက်ဴးပါ၊ ေဖ်ာင္းဖ်ေျပာဆိုပါ
က်မတို႔ရဲ႕ ျမန္မာမိဘ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကေတာ့ ကေလးကို ခ်ီးက်ဴးရမွာ အင္မတန္ စုိးရြံ႕ၾကပါတယ္။ ခ်ီးက်ဴးရင္ ကန္းတက္လိမ့္မယ္ လို႔ ထင္တတ္ၾကတာ မ်ိဳးပါ။ သို႔ေပမယ့္ တခုခု အမွားယြငး္ လုပ္မိၿပီ ဆုိရင္ေတာ့ျဖင့္ အျပစ္တင္ ေအာ္ဟစ္ ဆူပူလို႔ မဆံုးၾကေတာ့ ပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ ဒါဟာ မွားယြင္းတဲ့ အယူအဆပါ။ တကယ္ေတာ့ ကေလးကို လိမၼာေအာင္လို႔ ျပဳျပင္တဲ့ အခါမ်ိဳးမွာ ခ်ီးက်ဴးျခင္း ဟာ အင္မတန္မွ ေကာင္းမြန္တဲ့ နည္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ မႀကိဳက္တဲ့ အျပဳမူဆုိး တခုကို ကေလးလုပ္မိတုိင္း မ်က္လံုးႀကီး ျပဴးၿပီးေတာ့ ေအာ္ဟစ္ေနမယ့္ အစား ေဖ်ာင္းေဖ်ာင္းဖ်ဖ်နဲ႔ ကေလး နား၀င္ေအာင္ ေျပာဆုိရပါမယ္။
ဥပမာ – ကုိယ့္ရဲ႕ကေလးက ဧည့္သည္လာတဲ့ ကေလးကို သူ႔ရဲ႕ အ႐ုပ္ေတြ ေပး မကစားဘူး ဆုိပါစုိ႔။ “ဟဲ့..! အ႐ုပ္ ေပးကစားလိုက္ေလ။ ဒီလုိ အျပဳအမူဆုိး ေတြကုိ မႀကိဳက္ဘူးလို႔ ေျပာထားတယ္ မဟုတ္လား”  လို႔ ကေလးကုိ ေျပာမယ့္ အစား “သားသား အ႐ုပ္ေလးကုိ သူငယ္ခ်င္းကုိ ေပးကစားလိုက္ေနာ္။ သားတို႔ အတူတူ ကစားမယ္ ဆုိရင္ ဘယ္ေလာက္ ေပ်ာ္စရာေကာင္းလိုက္မလဲ ” လို႔ ေျပာရမွာပါ။
အျပစ္တင္ ဆူပူတာကုိ မၾကာ မၾကာခံေနရတဲ့ ကေလးေတြဟာ ပိုပုိၿပီး ဆုိးလာတတ္ ပါတယ္။ ကေလးက လိမ္မာတဲ့ အျပဳမူ၊ အမူရာေကာင္းေလးေတြ လုပ္တုိင္း လုပ္တုိင္းမွာ လည္း မသိခ်င္ေယာင္ ေဆာင္မေနရပါဘူး။ ခ်ီးက်ဴးေပးရပါမယ္။ ခ်ီးက်ဴးတဲ့ အခါမွာလည္း လုပ္ႀကံဖန္တီးၿပီး ေတာ့ ခ်ီးက်ဴးတာမ်ိဳး မျဖစ္ရပါဘူး ။ တကယ့္ကုိ စိတ္ပါလက္ပါ နဲ႔ ခ်ီးက်ဴးရပါ မယ္။
ကေလးေျပာတာကို စိတ္၀င္တစား နားေထာင္ေပးပါ
ကေလးတို႔ဟာ လူႀကီးနဲ႔ စကားေျပာခ်င္ ၾကပါတယ္။ သူတို႔ အေတြး၊ သူတို႔ အျမင္ စတာေတြကို လူႀကီးက စိတ္၀င္တစားနဲ႔ နားေထာင္ျခင္း ဟာ သူတို႔ ရင္ထဲက ေဒါသ၊ အမုန္းနဲ႔ မေၾကလည္မႈ ေတြကို ေလွ်ာ့ပါး သြားေစသလုိ၊ ကေလး နဲ႔ လူႀကီး အၾကားမွာလည္း ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးမႈ ပိုတိုးလာေစ ပါတယ္။ သူတို႔ စိတ္ထဲမွာ ဘယ္လုိ ခံစားေနရတယ္ ဆုိတာကုိ လူႀကီးကုိ ေျပာျပတဲ့ အခါမ်ိဳးမွာ လူႀကီးကလည္း စိတ္၀င္တစားနဲ႔ ကေလးရဲ႕ စိတ္ခံစားခ်က္ကုိ ကေလးကုိယ္တုိင္ နားလည္လာ ေအာင္လို႔ ျပန္ေျပာျပဖို႔ လုိပါတယ္။
ဥပမာ – “သမီး ၀ါ၀ါကုိ သိပ္မုန္းတာပဲေမေမ” လို႔  ကေလးက သူ႕အေမကုိ ေျပာတယ္ ဆုိပါစုိ။ “၀ါ၀ါက သမီးကုိ စိတ္ဆုိးေအာင္ လုပ္လို႔။ သမီး စိတ္ဆိုးေန တာေပါ့ ဟုတ္လား” စသျဖင့္ ေျပာရပါမယ္။ ကေလး ေျပာခ်င္တာကို ေျပာခြင့္ေပးပါ။ ဒီေနရာမွာ က်မတို႔ရဲ႕ ျမန္မာမိဘ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ကေလး ေျပာတာကို ဘယ္ေတာ့မွ ဆံုးေအာင္ နားမေထာင္တတ္ ၾကပါဘူး။ ကေလး ေျပာတဲ့ အထဲမွာ သူတို႔ မႀကိဳက္တာ တခုခု ပါလုိက္ၿပီဆုိတာနဲ႔ ဆူပူ ေအာ္ဟစ္ ေတာ့တာပါပဲ။  ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ကေလး တို႔ဟာ သူတို႔ရဲ႕ ျပႆနာေတြ၊ သူတို႔ရဲ႕ စိတ္ခံစားခ်က္ေတြကုိ မိဘကို မေျပာေတာ့ဘဲ သို၀ွက္တတ္လာၾက ပါတယ္။ အဲလိုနဲ႔ပဲ မိဘနဲ႔သားသမီးၾကား ဆက္ဆံေရးေတြ တျဖည္းျဖည္း ေ၀းကြာ လာရေတာ့တာ ပါပဲ။
ကေလး တေယာက္ကုိ ျပဳစု ေစာင့့္ေရွာက္တယ္ ဆုိတာဟာ တကယ္ေတာ့ လူ႔ေလာကထဲက လူမႈအဖြဲ႕စည္းထဲကုိ ၀င္ၿပီး ေတာ့ လူ႔အသိုင္း၀ိုင္းထဲက အလုပ္ေတြကုိ လုပ္ကိုင္ ရေတာ့မယ့္ လူတေယာက္ကုိ ေမြးျမဴ ေစာင့္ေရွာက္ရ တာပါပဲ။ ဒီ အလုပ္ ဟာ သိပ္ကုိမွ တာ၀န္ႀကီးသလို၊ အနာဂတ္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း အတြက္ အင္မတန္မွလည္း အေရးႀကီးတဲ့ အလုပ္ႀကီး ပါ။ မိခင္တေယာက္ခ်င္း ဆီကေန စိတ္ရည္ ဉာဏ္ရည္ျမင့္တဲ့၊ စိတ္ေကာင္းရွိတဲ့၊ တာ၀န္ယူတတ္တဲ့ လူ႔အဖိုးတန္ေတြ ကိုခ်ည္း ေမြးထုတ္ ေပးႏုိင္မယ္ ဆုိရင္ျဖင့္ အဲဒီ လူမႈ အဖြဲ႕အစည္းဟာ သိကၡာရွိတဲ့ လူေတြနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္လာမွာ အမွန္ပါပဲ။
က်မတို႔ဟာ သိကၡာရွိတဲ့၊ တရားမွ်တတဲ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း တခုကုိ ရလာဖို႔ အတြက္ အေၾကာက္ တရားကို အေျခခံတဲ့ နည္းေတြနဲ႔ ကေလးတို႔ကုိ ၿခိမ္းေျခာက္ပံုသြင္းလို႔မရႏုိင္ပါဘူး၊ ျဖစ္မလာႏိုင္ပါဘူး။ တေယာက္ေယာက္ကုိ ေၾကာက္ရလို႔ လိမၼာတာ၊ စည္းကမ္း လုိက္နာရတာ မဟုတ္ဘဲ ကုိယ့္ဖာသာကို ၾကည္ညိဳလို႔၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကုိ ေလးစားလို႔ လိမၼာတဲ့ လူလိမၼာေလးေတြ ျဖစ္ေအာင္လို႔ ကေလးတို႔ကုိ ဘယ္လို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ရမလဲ ဆုိတာကို ေနာက္ တပတ္မွာ က်မဆက္ေရးသား တင္ျပပါဦးမယ္။ ဖတ္ၾကည့္ေပးပါဦး။
(ေခတ္ဘုန္းသစ္ သည္ စာေရးဆရာမ ပန္းရိပ္ျဖဴ၏ ကေလာင္ခြဲျဖစ္သည္။ ေခတ္ဘုန္းသစ္ ကေလာင္အမည္ျဖင့္ ကေလးစာေပ၊ ပုံျပင္၊ ကဗ်ာမ်ားေရးသား ေနသကဲ့သို႔ ပန္းရိပ္ျဖဴ ကေလာင္အမည္ျဖင့္ ရသစာေပ ၀တၳဳတို၊ ၀တၳဳရွည္ႏ်င့္ ကဗ်ာမ်ား ေရးသားလ်က္ ရွိသည္။)
ဧရာ၀တီ