16.09.2013
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလ က ေျမာက္ကိုရီးယားသို႔ လွ်ိဳ႕၀ွက္သြားေရာက္ခဲ့ေသာ ခရီးစဥ္အတြင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သူရ ေရႊမန္းႏွင့္ ေျမာက္ကိုရီးယား ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ကင္မ္က်ဳတ္ဆစ္ (Kim Kyok-sik) တို႔ ၿပဳံယမ္းၿမိဳ႕ရိွ ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာန ႐ုံးတြင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာ လက္မွတ္ေရးထိုးေနၾကစဥ္
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ႏုိ၀င္ဘာလ က ေျမာက္ကိုရီးယားသို႔ လွ်ိဳ႕၀ွက္သြားေရာက္ခဲ့ေသာ ခရီးစဥ္အတြင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သူရ ေရႊမန္းႏွင့္ ေျမာက္ကိုရီးယား ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ကင္မ္က်ဳတ္ဆစ္ (Kim Kyok-sik) တို႔ ၿပဳံယမ္းၿမိဳ႕ရိွ ကာကြယ္ေရး ဝန္ႀကီးဌာန ႐ုံးတြင္ ႏွစ္ႏိုင္ငံ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာ လက္မွတ္ေရးထိုးေနၾကစဥ္
ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ယခုအပတ္အတြင္း လက္မွတ္ေရးထိုးရန္ ရွိသည့္ သေဘာတူညီခ်က္အရ ကုလသမဂၢ ႏ်ဴကလီးယား ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရး အဖြဲ႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပိုမို က်ယ္ျပန္႔ေသာ စံုစမ္းစစ္ေဆးခြင့္မ်ား ရရွိလာေတာ့မည္ျဖစ္ေၾကာင္း Reuters သတင္းက ေဖာ္ျပသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ တရား၀င္ ေၾကညာထားသည့္ ႏ်ဴကလီးယား လုပ္ငန္းခြင္မ်ား၏ အျပင္ဖက္ကိုပါ ႀကိဳတင္အသိေပး ေၾကညာျခင္းမရွိဘဲ စစ္ေဆးျခင္းကို ခြင့္ျပဳမည့္ ေနာက္ဆက္တြဲ က်င့္၀တ္ (Additional Protocol) ကို ကုလသမဂၢ၏ ႏိုင္ငံတကာ အဏုျမဴစြမ္းအင္ ေအဂ်င္စီ (International Actomic Energy Agency – IAEA) ႏွင့္ အတူ အဂၤါေန႔တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးမည္ ျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။
ထိုကဲ့သို႔ သေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထိုး လိုက္ႏိုင္ျခင္းက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏ်ဴကလီးယားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကာလၾကာျမင့္စြာ ရွိေနခဲ့သည့္ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ားကို သက္သာရာရေစလိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။
ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ထုတ္လုပ္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစားေနသည္ဆိုေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေရွာင္တိမ္းထြက္ခြာလာခဲ့သူမ
သို႔ေသာ္လည္း ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ အေစာပိုင္းတြင္ IAEA သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကို ျမန္မာအစိုးရထံ စာေရးသားေမးျမန္းခဲ့ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉးမ်ား ေစလႊတ္ရန္ ဆႏၵရွိေနသည့္အေၾကာင္း အသိေပးခဲ့သည္ဟု IAEA ႐ံုး အေျခစိုက္ရာ ၾသစႀတီးယားႏိုင္ငံ ဗီယင္နာအေျခစိုက္ သံတမန္အသိုင္းအ၀ိုင္းက ေျပာသည္။
အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက ျမန္မာစစ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ရာစုႏွစ္၀က္နီးပါးမွ် ကာလအတြင္း ခ်မွတ္ထားခဲ့သည့္ ပိတ္ဆို႔ကန္႔သတ္မႈမ်ားကို ႐ုပ္သိမ္း၊ ဆိုင္းငံ့ေပးခဲ့ၿပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း လူ႔အခြင့္အေရး တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္ တိုင္းရင္းသားလူနည္းစု အဖြဲ႔မ်ားက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္း သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ဦးေဆာင္သည့္ အရပ္သား အမည္ခံ အစိုးရႏွင့္ ပတ္သက္၍ စိုးရိမ္ပူပန္မႈမ်ား ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။
ႏ်ဴကလီးယား မျပန္႔ပြားေရးဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ (NPT) ကို ေက်ာခိုင္းခဲ့ၿပီးေနာက္ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ စမ္းသပ္မႈ ၃ ႀကိမ္အထိ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ေျမာက္ကိုရီးယား ႏိုင္ငံက ျမန္မာ၊ အီရန္ႏွင့္ ဆီးရီယားတို႔ကို တားျမစ္ ပိတ္ပင္ထားေသာ အက္တမ္နည္းပညာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကူညီေထာက္ပံ့ခဲ့ဖြယ္ရွိသည္ဟ
ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံရွိ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာမ်ားကလည္း ထိုႏွစ္ အတြင္းမွာပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏ်ဴကလီးယား လက္နက္ ထုတ္လုပ္ေရးကဲ့သို႔ေသာ လွ်ိဳ႕၀ွက္အစီအစဥ္မ်ား ရွိေနသည္ဟု ထုတ္ေဖာ္ေျပာ ဆိုခဲ့ၾကသည္။
တနလၤာေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ IAEA ၏ ေၾကညာခ်က္တြင္ မၾကာမီ လက္မွတ္ေရးထိုးမည့္ သေဘာတူညီခ်က္ (Additional Protocol) သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကို ပိုမိုျပည့္စံုစြာရရွိေရး အတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္ေစမည့္ အေရးပါသည့္ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ IAEA စစ္ေဆးေရးမႉးမ်ား၏ ေလ့လာစံုစမ္းခြင့္ ပိုမိုရရွိလာၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာ သေဘာတူညီမႈမ်ားကိုလည္း တိုးတက္ ရရွိလာေစႏိုင္မည္ ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ အဆိုပါ ေနာက္ဆက္တြဲက်င့္၀တ္ (Additional Protocol) အတိုင္း လိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ေနေသာ ႏိုင္ငံ ၁၂၁ ႏိုင္ငံရွိသည္။
Irrawaddy
