ျမန္မာျပည္အႏွံ႔တြင္ ၉၆၉ အထူး တရားပြဲ က်င္းပမႈမ်ားအၿပီး ဘာသာေရး ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့ဖူးသည္ကို ျမင္ေတြ႕ခဲ့ရသျဖင့္ ေတာင္ႀကီးတြင္ ထုိနည္းတူ ျဖစ္ပြားမည္ကို ထိတ္လန္႔ေနၾကသည္ဟု ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕မ ေစ်းႀကီးတြင္ အထည္ဆိုင္ ဖြင့္ထား သည့္ ေဒၚနန္းေရႊဟန္က ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။
“၉၆၉ တရားပြဲေတြ ၿပီးသြားတုိင္း ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ အခုလည္း ေတာင္ႀကီးမွာ ဒီလ ၁၇၊ ၁၈ ရက္ေန႔ေတြမွာ က်င္းပမယ္ဆိုေတာ့ ပဋိပကၡ မျဖစ္ေအာင္လို႔ ဆုေတာင္းေနရတယ္။ အခုဆိုရင္ ဒီေစ်းႀကီးထဲမွာ တခုခုျဖစ္မွာ ေၾကာက္လို႔ နားစြင့္ၿပီး ေနေနရတယ္” ဟု ေဒၚနန္းေရႊဟန္က ဆိုသည္။
၉၆၉ တရားပြဲသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအတြက္ ဘုရားေဟာၾကားခဲ့သည့္ တရားအတုိင္း ဆရာေတာ္မ်ားက ေဟာျခင္း ျဖစ္ေသာ္လည္း ဘာသာေရး၊ အစြန္းေရာက္သူမ်ား၏ ေသြးထိုးလႈံ႔ေဆာ္မႈမ်ားကို ထိတ္လန္႔ေနရေၾကာင္း၊ တရားပြဲၿပီးတိုင္း ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားလာခဲ့သည္ကို ျမင္ေနရသျဖင့္ ေနာက္ထပ္ ျဖစ္မည္ကို စိုးရိမ္ ေနရေၾကာင္း ေတာင္ႀကီး ၿမိဳ႕မေစ်းတြင္ ေစ်းေရာင္းေနၾကသူမ်ားက ဆုိသည္။
“၉၆၉ အထူးတရားပြဲနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ဘာမွမျဖစ္ေအာင္ လံုၿခံဳေရးေတြ ယူထားပါတယ္။ ၿပီးတာ့ အခုဆိုရင္ ၉၆၉ ဆိုတဲ့ ဆိုင္းဘုတ္ေနရာမွာ “ဗုဒၶံ ဓမၼံ သံဃံ” ဆိုၿပီး သက္ဆုိင္ရာ ဌာနက ျပန္ကပ္ထား ခုိင္းပါတယ္။ ၉၆၉ ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ ကိုလည္း အဲဒီတရားပြဲမွာ ဆရာေတာ္ေတြက ေဟာၾကားမွာပါ။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ တရားပြဲကို ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ လုပ္သြား မွာပါ” ဟု ေရႊေညာင္ၿမိဳ႕တြင္ ၉၆၉ အထူးတရားပြဲ ျဖစ္ေျမာက္ေရး ေကာ္မတီ အဖြဲ႔၀င္ ကိုေဇာ္မင္းထူးက ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။
၉၆၉ အထူးတရားပြဲကို ေရႊေညာင္ၿမိဳ႕တြင္ ဇြန္ ၁၄ ရက္ေန႔၌ က်င္းပမည္ျဖစ္ၿပီး အဆုိပါ တရားပြဲကို မြန္ျပည္နယ္ရွိ ဆရာေတာ္မ်ားက လာေရာက္ ေဟာေျပာမည္ ျဖစ္သကဲ့သို႔ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕တြင္လည္း ဇြန္ ၁၇၊ ၁၈ ရက္ေန႔တို႔တြင္ ထို တရားပြဲကို ဆက္လက္ က်င္းပမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
အထက္ပါ တရားပြဲမ်ားတြင္ ၉၆၉ ဆရာေတာ္ဟု နာမည္ႀကီးသည့္ ဆရာေတာ္ ဦး၀ီရသူ ပါ၀င္ ေဟာေျပာသြားမည္ ျဖစ္ကာ တရားပြဲ ၿပီးဆံုးသြားပါက မည္သည့္ ပဋိပကၡမွ မျဖစ္ေစရန္ ထိန္းသိမ္းသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာျပည္ အႏွံ႔ ျဖစ္ေနသည့္ ဘာသာေရး ပဋိပကၡသည္ ၉၆၉ ႏွင့္ မသက္ဆုိင္သည္ ကိုလည္း ဆရာေတာ္မ်ားက အဆိုပါ တရားပြဲတြင္ ထည့္သြင္း ေဟာၾကားကာ ၉၆၉ ၏ အဓိပၸာယ္ကို ရွင္းလင္းေဟာေျပာသြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ကိုေဇာ္မင္းထူးက ေျပာသည္။
“က်ေနာ္တုိ႔ ေတာင္ႀကီးဘက္မွာ ဘာသာေရး ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားေအာင္ နည္းမ်ိဳးစံု ေကာလာဟလေတြ ျဖန္႔ေနတာၾကာပါၿပီ။ အခုလည္း ၉၆၉ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တရားပြဲ လုပ္မယ္ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔တေတြ သတိနဲ႔ ေနေနရတယ္။ ၉၆၉ ဆိုတာကလည္း က်ေနာ္တို႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ အတြက္ သိသင့္သိထုိက္တဲ့ အရာပါ။ ပဋိပကၡ မျဖစ္ေအာင္လို႔လည္း သက္ဆုိင္ရာက လံုၿခံဳေရးေတြ တင္းက်ပ္ ေနပါတယ္” ဟု ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) အဖြဲ႔၀င္ ဦးတင္ေမာင္တိုးက ဆိုသည္။
၉၆၉ အထူးတရားပြဲ က်င္းပမည္ဆုိသည့္ သတင္းေၾကာင့္ ဘာသာေရး ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားလာမည္ကို မလိုလားေၾကာင္း၊ ထုိသတင္းေၾကာင့္ အစၥလမ္ ဘာသာ၀င္မ်ား ဖြင့္လွစ္သည့္ ဆုိင္မ်ားသည္ ညအခ်ိန္တြင္ ေစာစီးစြာ ပိတ္ၾကေၾကာင္း၊ အစၥလမ္ ဘာသာ၀င္ မ်ားလည္း သတိႏွင့္ ေနထုိင္ေနၾကေၾကာင္း၊ ဘာသာေရးသည္မိမိ ယံုၾကည္ရာကို ကိုးကြယ္ေနၾကသျဖင့္ တဘာသာႏွင့္ တဘာသာ အျငင္းပြားမႈမ်ား မျဖစ္ေစရန္ ထိန္းသိမ္းသင့္ေၾကာင္း ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕တြင္ ေနထိုင္သည့္ ျမန္မာမြတ္စလင္ တဦးျဖစ္သူ ကိုေအာင္မိုးက ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။
“ဘာသာေရး ပဋိပကၡျဖစ္ေရး မျဖစ္ေရးကေတာ့ လုပ္တဲ့ လူေတြအေပၚမွာပဲ မူတည္ေနသလို၊ သက္ဆုိင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႔ကလည္း လံုၿခံဳေရး အတြက္ တာ၀န္ယူဖုိ႔ လုိပါတယ္။ လုပ္တဲ့ သူေတြကလည္း ဘာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ လုပ္ေနၾကလဲ ဆိုတာ အေျဖရွာဖို႔ လိုပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ ဘာသာေရး ပဋိပကၡ မျဖစ္ေအာင္ ဂရုစိုက္ရမယ္၊ ၿပီးေတာ့ ကိုယ္ လက္လွမ္းမီသေလာက္ေတာ့ ေျပာျပသြားမွာပါ” ဟု ၎က ဆုိသည္။
Irrawaddy