ၾသဂုတ္လ(၁၃)ရက္
ေမတၱာတရား၊ အၾကမ္းမဖက္မႈတုိ႔ျဖင့္ သံတူေၾကာင္းကြဲ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆုိႏုိင္ေသာ ဘာသာတရားတစ္ခုျဖစ္သည့္ ဗုဒၶဘာသာကို အမ်ားအားျဖင့္ ႏူးညံ့သိမ္ေမြ႕ေသာ ဘ၀လမ္းစဥ္ အျဖစ္သာ ျမင္ေတြ႕ရသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ သီရိလကၤာ ႏုိင္ငံတြင္ အံ့ၾသ သင့္ဖြယ္ရာ အျဖစ္ပ်က္မ်ားစြာ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။
စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္မွ တျဖည္းျဖည္းလြတ္ေျမာက္လာသည့
ျမန္မာႏွင့္ မုိင္ေပါင္းတစ္ေထာင္နီးပါး ေ၀းသည့္ သီရိလကၤာႏုိင္ငံတြင္လည္း လြန္ခဲ့သည့္ ၄ ႏွစ္က တိုင္းျပည္တြင္း ၂၆ ႏွစ္ၾကာ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ေနခဲ့သည့္ အစိုးရႏွင့္ တမီလ္က်ားသူပုန္တို႔အၾကား ပဋိပကၡကို ရုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ ၿဖိဳးခြင္းႏွိမ္နင္းၿပီးေနာ
ေလ့လာမိသေလာက္ တုိက္ခိုက္မႈမ်ား၊ အစၥလာမ္မစ္စစ္ေသြးၾကြမ်ား၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားမွာ အာရွတလႊားတြင္ ေတြ႕ရၿမဲျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အဆိုပါ ႏွစ္ႏိုင္ငံလုံးတြင္ အစြန္းေရာက္ မြတ္စလင္လူဦးမ်ားျပားေနျခင္
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ ေဒသခံ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက ၁သန္းခန္႔ွရွိေသာ ႏိုင္ငံမဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးမ်ားကုိ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံမွာ ခိုး၀င္လာသူမ်ားအျဖစ္ ရႈျမင္ၾကသည္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လကတည္းက ရိုဟင္ဂ်ာတုိ႔ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာအၾကား ပဋိပကၡမီးမ်ား ေလာင္ၿမိဳက္ခဲ့ၿပီး အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား ဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။
သီရိလကၤာႏုိ္င္ငံတြင္ အစုိးရႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ တမီလ္က်ားသူပုန္တုိ႔ အၾကား ပဋိပကၡျဖစ္ပြားျခင္းျဖစ္ေသာ
ယင္းႏွစ္ႏိုင္လုံးတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက မြတ္စလင္တုိ႔အား အဘယ့္ေၾကာင့္ ဆန္႔က်င္လာၾကရ သနည္း။ အေျဖမွာရွင္းပါသည္။ သီရိလကၤာႏုိင္ငံတြင္ ျပည္တြင္းစစ္ၿပီးေနာက္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္လည္း ဆယ္စုမ်ားစြာ စစ္အာဏာရွင္လက္ေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္လာၿပီးေနာက္တြင္ လူမႈေရးအက္ေၾကာင္း တစ္ခုကို ဖန္တီးလာခဲ့ၾကျခင္းပင္ျဖစ္သ
သီရိလကၤာႏုိင္ငံအား လႊမ္းမုိးခ်ဳပ္ကိုင္ထားေသာ လူမ်ားစု ဆင္ဟာလီလူမ်ိဳး ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔သည္ တမီလ္က်ားသူပုန္တုိ႔ကို အႏိုင္ယူၿပီးေနာက္ပိုင္း တမီလ္လူမ်ိဳးတုိ႔ကုိလည္း ႏုိင္ငံေရးလက္ေအာက္ခံျပဳ ကာ လူနည္းစု ဘာသာျခားတုိ႔အား ႏွိပ္ကြပ္၍ မိမိတို႔၏ ၾသဇာကို တည္ေဆာက္လာခဲ့သည့္အတြက္ ညီညြတ္ေရး ပ်က္ယြင္းမႈ အႏၱရာယ္ႏွင့္ ရင္ဆုိင္ခဲ့ၾကရျခင္းျဖစ္သည္
ဆင္ဟာလီဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔က မြတ္စလင္တို႔၏ သားေကာင္သတ္ျဖတ္ေသာ ဟလာလ္အစားအစာႏွင့္ မြတ္စလင္မိသားစု၀င္ မ်ားျပားမႈအေၾကာင္းကုိ လူထုအတြင္း အုတ္ေအာ္ေသာင္းနင္း ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကၿပီး မြတ္စလင္ပုိင္ စီးပြားေရးမ်ားကုိ သပိတ္ေမွာက္ရန္ လႈံ႕ေဆာ္ခဲ့ၾကသည္။
ျမန္မာျပည္၏ အေျခအေနမွာ ပုိဆုိးသည္။ မြတ္စလင္ဆန္႔က်င္ေရး “၉၆၉”လႈပ္ရွားမႈက ျမန္မာဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔ကို မြတ္စလင္ဆိုင္မ်ားတြင္ ေစ်းမ၀ယ္ရန္ မြတ္စလင္မ်ားႏွင့္ လက္မထပ္ရန္ လႈံ႕ေဆာ္အားေပးမႈမ်ား ရွိေနေသာ္လည္း ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦးျဖစ္သူ အရွင္၀ီရသူက ယင္းမွာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တုိ႔အား တက္ၾကြေစရန္ျဖစ္ၿပီး အစၥလာမ္ဘာသာအင္အားႀကီးထြားလ
စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလတြင္ မြတ္စလင္ဆန္႔က်င္ေရးလႈံ႕ေဆာ
ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္လူထု၏ လက္ရွိအေျခအေနမ်ားမွာ အၾကမ္းဖက္မီးမ်ား၏ စတင္ေလာင္ကၽြမ္းရာ ေလာင္စာျဖစ္ခဲ့ရၿပီး ေဒသတြင္း ယင္းလူမ်ိဳးတုိ႔၏ ဖြား/ေသမႈ ဖိအားက ျပႆနာထုႀကီး၏ တစြန္းတစျဖစ္ခဲ့သည္။
ထုိကဲ့သို႔ ႏွစ္ႏိုင္ငံလုံးတြင္ ပဋိပကၡမ်ား အရွိန္အ၀ါႀကီးထြားလာျခင္း၏ ေနာက္ကြယ္၌ ကသိကေအာက္ႏုိင္ေသာ အမွန္တရားတစ္ခုရွိသည္။ ယင္းမွာ ႏွစ္ႏုိင္ငံလုံးသည္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ အမ်ိဳးသားေရးကုိ သမိုင္းေၾကာင္းႏွင့္ခ်ီ၍ ေရာယွက္ဆက္ႏြႊယ္ခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံမ်ားျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏွင့္ သီရိလကၤာ ႏွစ္ႏိုင္ငံလုံးသည္ ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံကို ထူေထာင္ရာတြင္ ဘာသာေရး၏ အခန္းက႑ကိုပါ ထည့္သြင္းအဓိပၸာယ္ေဖာ္ေဆာင္
ႏွစ္ႏုိင္ငံအစိုးရမ်ားက ၎တုိ႔၏ ျပည္သူမ်ားကို တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈႏွင့္ အခြင့္အာဏာမ်ား အပ္ႏွင္းေနသည့္တုိင္ ႏွစ္ႏုိင္ငံလုံးရွိ လူနည္းစု ဘာသာတရားမ်ားမွာ လူမ်ားစု ကုိးကြယ္ယုံၾကည္မႈ၏ စိတ္ထြက္ေပါက္အျဖစ္ ပစ္မွတ္ထားတုိက္ခုိက္ခံေနရသ
အဆိုပါႏိုင္ငံတုိ႔ရွိ ဘာသာေရးအခန္းက႑ မွာ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ား၏
ျမန္မာဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားကလည
ျမန္မာျပည္က သံဃမဟာနာယကအဖြဲ႕က အဓိပၸာယ္မဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကုိ အခုခ်ိန္မွာ ေပၚေပၚထင္ထင္ ဆန္႔က်င္ၿပီး ဂုဏ္သိကၡာရွိေသာ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈကို တည္ေဆာက္ႏုိင္ပါမည္ေလာဆိုသည
ရဦးမည္ျဖစ္သည္။
Myanmar Muslim Media
The Diplomat တြင္ေဖာ္ျပေသာ Charu Lata Hogg ၏ Muslims face violence in Burma and Sri Lanka ကို စိုင္ဖုလႅာဟ္(ျမန္မာမြတ္စလင ္မီဒီယာ)က ဘာသာျပန္ဆိုသည္။
Charu Lata Hogg is an Associate Fellow with the Chatham House Asia Programme
Charu Lata Hogg is an Associate Fellow with the Chatham House Asia Programme