သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ရဲ့ေဖ့ဘုတ္ေပၚမွာ ဖားစည္ကို မွီဖို ့အတြက္ဘဲ ထားထားတာလား ဆိုတဲ့ အေမးတခုဖတ္ရလို ့ဖားစည္နဲ့ပတ္သတ္တဲ့ အေၾကာင္း အရာတခု မွ်ေဝခ်င္စိတ္ဆႏၵျပင္းျပလာခဲ့ဲ့သည္ႏွင့္အမွ်.. “ကရင္လူမ်ိဳးႏွင့္ ဖားစည္” ဆိုတဲ့ ကရင့္ေၾကးမံုစာေစာင္အား တဆင့္ျပန္လည္မွ်ေဝ လိုက္ပါမယ္။
ကရင္အမ်ိဳးသားအေပါင္းတို ့သည္ ဖားစည္ကို အမ်ိဳးသားယဥ္ေက်းမွဳအထိမ္းအမွတအေနျဖင့္အထဋ္ ့အျမတ္ထားျပီး ေလး စားတန္ဖိုးထားၾကပါတယ္။ စည္ရဲ့မ်က္ႏွာျပင္ေပၚမွာ ဖားရုပ္ေတြရွိတဲ့အတြက္ ျမန္မာေတြက ဖားစည္လို ့ ေခၚျခင္းျဖစ္ပါတယ္။အေရွ ့ပိုးကရင္ဘာသာစကားျဖင့္ ေကႅါဟ္ (ကလူး) လုို ့ေခၚၾကပါတယ္။အဓိပာယ္ဖြင့္ဆိုရလွ်င္ အေလးထားဏီးညြတ္ျခင္းျမတ္ႏိုးတန္ဖိုးထားျခင္း ႏွင့္အေလးအနက္ေလးစားလိုက္နာျခင္းလို ့ အဓိပာယ္ ေဆာင္ပါတယ္။
ေရွးကရင္တို ့သည္ ေတာေတာင္အတြင္း ရြာတည္ပီးေနထိုင္ၾကသည္မွာ တစ္အိမ္ႏွင့္တအိမ္ တစ္ရြာ ႏွင့္တစ္ရြာ အလွမ္းေဝးကြာလွပါသည္။ ရြာသူရြာသားမ်ား စုေဝးေစခ်င္သည့္အခါ ဖားစည္ကို အား ရိုးရိုးတီးခတ္ေပးျပီး စုရံုးၾကပါသည္။ အေရးၾကီးသည့္ကိစၥေပၚလာသည့္ အခ်ိန္တြင္ျဖစ္ေစ၊ရန္သူေဘးႏွင့္ၾကံဳေတြ ့ရသည့္အခ်ိန္တြင္ျဖစ္ေစဖားစည္ကို အမွတ္အသားျဖင့္ တီးခတ္ၾကျပီး လူစုၾကပါသည္။ရြာသူရြာသားမ်ားက အခ်က္ေပးသံအမွတ္အသားႏွင့္ တီးခတ္သံကိုနားေထာင္ျပီး ကိစၥ၏အေၾကာင္းရင္းကို နားလည္သေဘာေပါက္ၾကသည္။
တခါတရံ ရြာတြင္ ေရာဂါဘယထူေျပာသည့္အခါ အဓိဌာန္ျဖင့္ ဖားစည္ကိုတီးခတ္ျပီး ရြာကို ပတ္ၾကသည္။ မေကာင္းဆိုး၀ါးမ်ားကိုႏွင္ထုတ္ၾကသည္။ ဖားစည္၏စူစူးရွရွျမည္ဟိန္းသည့္အသံသည္ မေကာင္းဆိုး၀ါးမ်ားထြက္ေျပးျပီး ေရာဂါဘယတို ့ကိုေပ်ာက္ကင္းေစႏိုင္သည္ဟု ေရွးယခင္က ကရင္လူၾကီးမ်ားသည္ ယံုၾကည္သည့္အတိုင္းလုပ္ေဆာင္ၾကပါသည္။ ဖားစည္သည္အထဋ္အျမတ္ထားရေသာ ပစၥည္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အတိတ္နိမိတ္မ်ားလည္းျပတတ္ပါသည္။ ဖားစည္မွ ထြက္ေပၚလာသည့္အသံအား နားေထာင္ျပီး အတိတ္နိမိတ္ေကာက္တတ္၊နားလည္ေသာ လူၾကီးမ်ားကေျပာျပသည့္အခါ ရြာသူရြာသာူးမ်ားက လုပ္ေဆာင္စရာရွိသည္မ်ားကို ခ်က္ခ်င္းလုပ္ေဆာင္ၾကျခင္း၊ပူေဇာ္ၾကျခင္း တို ့ျပဳလုပ္ၾကပါသည္။တခါတရံတြင္ဖားစည္မ်က္ႏွာျပင္မွ အရည္မ်ားထြက္က် ယိုစီးေလ ့ရွိတတ္ပါသည္။ ထိုသို ့ျုဖစ္ျခင္းကိုဖားစည္ငိုသည္၊ ဖားစည္မ်က္ရည္က်သည္၊မေကာင္းေသာနိမိတ္ဟုယူဆျပီး ဖားသာ္ကိုပူေဇာ္ပသျခင္းျပဳၾကပါသည္။ထို ့အျပင္ ဖားစည္ကုိမည္သူမွ်မတီးဘဲႏွင့္ အလိုလိုေနရင္း အသံျမည္သည္ကိုၾကားရလွ်င္လည္းမေကာင္းေသာ အတိတ္နိမိတ္ပင္။ ရြာအတြင္းဒုကၡ ေရာက္ေတာ ့မည္ဟု ယူဆၾကျပီး ဖားစည္ကို ပူေဇာ္ပသၾကရျပန္ပါသည္။
ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ စည္ကို ဖားရုပ္မ်ားျဖင့္ အဘယ္ေၾကာင့္ ပံုသြင္း သြန္းလုပ္ၾကရပါသနည္း?
အေၾကာင္းစံု ဆိုရေသာ္...
ကရင္လူမ်ိဳမ်ားသည္ ဖားျပဳတ္အား ႏွစ္လိုဖြယ္ သတၱဝါအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳၾကပါသည္။ ဖားျပဳတ္ဟူသည္ သူတပါးအား ရန္မူေလ ့မရွိ ၊ ရန္ျငိမ္းသည့္သတၱဝါျဖစ္ျပီးမိမိအားမခံမရပ္ႏိင္ေအင္ရန္မူလာသည့္ အခါမွသာလွ်င္ ရန္ျပဳလာသည့္ထိုသတၱဝါအား ၄င္း၏အေရခြံ မွထြက္လာသည့္အဆိတ္ေစးမ်ားျဖင့္ ျပန္လည္ခုခံ တိုက္ခိုက္ေလ ့ရွိေသာသေဘာရွိ ပါသည္။ဖားျပဳတ္တို ့၏မူလဗီဇ သဘာဝ စိတ္ေနစိတ္ထားမွာ ေရာင့္ရဲ တင္းတိမ္တတ္ျခင္း၊ေအးေဆးစြာေနလိုၾကျခင္း၊ရိုးသားမွဳ ရွိျပီး အေရးၾကံုလာပါက ရဲရင့္ေစာစိတ္၊သတၱိထူးမ်ားရွိျခင္း၊ ခံႏိုင္ရည္ရွိျခင္းတို ့ပင္ျဖစ္ပါသည္။ထို အရည္အခ်င္းမ်းကိ မွီျပဳကာ -ကရင္လူမ်ိဳးမ်ား၏ ရိုးသားျဖူစင္ေသာစိတ္သေဘာထား၊ေအးခ်မ္း စြာေနထိုင္ တတ္ေသာစရိုက္ တို ့ကိုႏွိဳင္းယွဥ္ ထားေၾကာင္းေလ ့လာ မွတ္သားခဲ့ရပါသည္။
ဖားအမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ ဖားျပဳတ္မသည္ တန္ခိုးထက္ျပီး သစၥာတည္သည္။ ဖားျပဳတ္ေအာ္လွ်င္ မလႊဲမေသြမိုးရြာသည္။ဖားျပဳတ္မတြင္ ဥႏွင့္ ကေလးမ်ားကိုျပန္မစာေခ်။ ဖားုပဳတ္၏ ဥႏွင့္ အေရခြံကိုစားမိလွ်င္လည္း မူးေဝေအာ ့အန္ျပီး ေသဆံုးသြားႏိုင္ေပသည္။သို ့ေသာ္ ဖားျပဳတ္၏အေရခြံသည္ ေဆးဘက္ဝင္၏ ။ေပြး၊ဝဲ၊ယားနာႏွင့္ မီးေလာင္ကြက္မ်ားျဖစ္လွ်င္ ဖားျပဳတ္၏္အေရခြံျဖင့္အုပ္ေပးလိုက္ေသာအခါ တခဏအခ်ိန္တြင္ပင္ ေပ်ာက္ကင္းသြားႏိုင္သည္။ ဖားရုပ္ကေလးမ်ားျဖင့္ သြန္းလုပ္ထားေသာ ဖားစည္ကိုကား မည္သည္အခ်ိန္တြင္ ထုလုပ္အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္ကိုမူကား ယေန ့တိုင္ တိတိက်က်မသိရေသးေခ်။ ( ေနာင္တခ်ိန္တြင္မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားသုေတသနျပဳ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္လွ်င္ေကာင္းပါသည္။)ဖားစည္ႏွင့္ပတ္သက္ျပီးအယူအဆအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိၾကေသာ္လည္း ဖားစည္ကိုတန္းဖိုးထားကာ ကရင္လူမ်ိဳးတို ့၏ယဥ္ေက်းမွဳအေမြအႏွစ္တခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားၾကပါသည္။ (ထို ့ေၾကာင့္ဖားစည္အားထိပါးေစာ္ကား ေရးသားေျပာဆိုသူမည္သူမဆို က်ေနာ္တို ့လက္မခံႏိုင္ၾကေပ။)ကရင္လူမ်ိဳးတို ့၏မူလအစ ပိုင္ဆိုင္ခဲ့ေသာ တူရိယာ ပစၥည္းတစ္ခုအေနျဖင့္လည္း ကရင္တစ္မ်ိဳးသားလံုးတညီတညြတ္တည္း အားလံုးလက္ခံထားၾကပါသည္။
ေရွးေခာတ္ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ တစ္ခ်ိန္က ကဝ လူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ေနထိုင္ခဲ့စဥ္ ဖားစည္ကို သြန္းေလာင္းေသာအတတ္ပညာကိုရခဲ့သည္ဟုသိရသည္။ကရင္လူမ်ိဳးတို ့၏ ေတး၊လကၤာ ၊သီခ်င္းမ်ားအရ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္တစ္ေထာင္ေက်ာ္ ကတည္းကပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာသိရွိရပါေသးသည္။ေရွးက ဖားစည္ကိုသြန္းလုပ္ေသာအတတ္ပညာမွာ အမ်ိဳးသားေရာ အမ်ိဳးသမီးပါသြန္းလုပ္ႏိုင္ေၾကာင္း ဖားစည္အားေခၚေဝၚသည့္အေခၚေဝၚ မ်ားမွာပင္ ေလ့လာသိရွိႏိုင္ပါသည္။ယေန ့ကာလတြင္ ကဝႏွင့္ ကရင္လူမ်ိဳးတို ့သြန္းလုပ္ခဲ့ေသာဖားစည္(၇)မ်ိဳးမွာ -
(၁) ကႅိဳ ယူမူး - မဲေခါင္ျမစ္ ဖ်ားတြင္ ေနထိုင္သည့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား သြန္းလုပ္ခဲ့သည့္ဖားစည္။
(၂) ကႅိဳမူ ခြါး - မဲေခါင္ျမစ္ ဖ်ားတြင္ ေနထိုင္သည့္ အမ်ိဳးသားမ်ား သြန္းလုပ္ခဲ့သည့္ဖားစည္။
(၃) ကႅိဳ ကဝါမူး - ကဝ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသြန္းခဲ့ေသာဖားစည္။
(၄) ကႅိဳ ကဝါခြါ့ - ကဝ အမ်ိဳးသားမ်ားသြန္းခဲ့ေသာဖားစည္။
(၅) ကႅဴး ယွိဳ ့ ေဝမူး - ပိုးကရင္အမ်ိဳးသမီးမ်ားသြန္းလုပ္ခဲ့ေသာဖားစည္။
(၆) ကႅဴး ယွိဳ ့ ေဝခြါ ့ - ပိုးကရင္အမ်ိဳးသားမ်ားသြန္းလုပ္ခဲ့ေသာဖားစည္။
(၇) ကႅဴး ယူ ့ကဝ္တယ္ -လြမ္းေအာင္ဖန္သည့္ဖားစည္ ဟူရ်္ျဖစ္ပါသည္။
ဖားစည္အားပဥၥ ေလာဟာ ဟုေခၚေသာ ပစၥည္း(၅) မ်ိဳးတို ့ျဖင့္ သြန္းလုပ္ေလ ့ရွိပါသည္။ေရႊ၊ေငြ၊ေၾကးနီ၊ခဲႏွင့္ သတၱဳ တို ့ကို အခ်ိဳးက်က် မွန္ကန္စြာေရာစပ္သြန္းလုပ္ပါမွ ဖားစည္၏သည္လည္း အသံသာယယာ စူးရွ မွာျဖစ္ပါသည္။ ၄င္းအျပင္ ဖားစည္၏ အသံသည္ သံုးယူဇနာ ထိေျပးသည္ အေဝးကပင္ၾကားႏိုင္သည္ဟုဆိုထားသည္။ ဖားစည္မ်ားမွာမ်က္ႏွာျပင္ ပိတ္ျပီး ဖင္ပိုင္းတို ့တြင္ ဖြင့္ထားရသည္။ကိုယ္ထည္မွာ ခပ္သြယ္သြယ္ေလးသိမ္ျပီး ဖင္ပိုင္းတြင္ နည္းနည္းေလးစြင့္ကားသြားသည္။ဖားစည္၏မ်က္ႏွာျပင္အလယ္တည့္တည့္တြင္ ေနမင္းၾကီး၏အလင္းေရာင္ သ႑န္ ျဖာထြက္ေနေသာ အသံလွဳိင္း တို ့အားတုန္ခါေနေသာအမွတ္အသား မ်ားပါရွိသည္။ေရာင္ျခည္မွာ ၆စြယ္မွ ၁၂ သြယ္အထိ ပါရွိပါသည္။တခ်ိဳ ့မွာ ၁၈ သြယ္ အထိရွိ ပါသည္။ေရာင္ျခည္ျဖာ သန္းေနေသာ အေပၚဘက္နားတြင္ စက္ဝိုင္းအရစ္မ်ားပါရွိပါသည္။ ထိုစက္ဝိုင္းအရစ္မ်ားမွာ ၆ ခုမွ ၉ ခုအထိရွိ ၾကပါသည္။ စက္ဝိုင္းတစ္ခုႏွင့္တစ္ခုၾကားတြင္ ငါးရုပ္ ၊ငွက္ရုပ္၊ ပန္းပြင့္ရုပ္မ်ားျဖင့့္ သဘာဝ ကိုအမွီျပဳဟန္ ပံဳေဖာ္ထားသည္။
ဖားစည္ မ်က္ႏွာျပင္ ေထာင့္စြန္းမ်ားတြင္ ၄ ေနရာတြင္ အခ်ိဳးက်နစြာ စီထားျခင္းကိုေတြ ့ရသည္။ဖားရုပ္မ်ားကို လက္်ာရစ္ အေနအထားျဖင့္ တစ္ေကာင္၏ေနာက္ကိုတစ္ေကာင္လိုက္ေနေသာ ပံု သ႑န္ျဖင့္သရုက္ေဖာ္ထားေၾကာင္းေတြ ့ျမင္ရမွာျဖစ္ပါသည္။ဖား တစ္ေကာင္ထပ္၊ႏွစ္ေကာင္ထပ္၊ သံုးေကာင္ထပ္ဆိုျပီး ဖား အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါသည္။
ပထမတန္းစာဖားစည္ မွာ အခ်က္ ၇ ခ်က္ ျဖင့္စံထားၾကပါသည္။
(၁) မ်က္ႏွာျပင္တြင္ ဖားရုပ္သံုးေကာင္ထပ္ျပီး ( ေလးမ်က္ႏွာဆိုေတာ ့ ဖား
၁၂ေကာင္) ရွိပါသည္။
(၂) ဖားရုပ္မ်ားသည္ လက်္ာ ရစ္ျပီး တစ္ေကာင္ႏွင့္တစ္ေကာင္ ေရွ ့သို ့ မ်က္ႏွာမူျပီး ေနာက္မွလိုက္ေနရပါမည္။
(၃) မ်က္ႏွာျပင္၏ အက်ယ္မွာ (လူၾကီး)လက္သီးဆုပ္ (၆)ဆုပ္ရွိရပါမည္။
(၄) မ်က္ႏွာျပင္၏အသံလွိဳင္းမ်ားသည္၁၂သြယ္ေသာ ေရာင္ျခည္
ျဖာေနရပါမည္။
(၅) မ်က္ႏွာျပင္ပိုင္းသည ္အစိတ္အက်ဲ မွန္ကန္ျပီး အနည္းဆံုးစက္ဝိုင္း ၆
ခုရွိရပါမည္။
(၆) ဖားစည္ကိုယ္ထည္ ၏ နရဂါးေပါက္သည္
ကိုယ္ထည္တြင္ဆင္သံုးေကာင္ ၊ခရုသံုးေကာင္အရုပ္မ်ားရွိရပါမည္။
(၇) ဖားစည္၏အသံသည္ ေအးျမျမႏွင့္ တလြင္လြင္စူးရွရပါမည္။
ဖားစည္တို ့တြင္ အဖိုႏွင့္အမဟူရ်္ လည္း ခြဲျခားထားပါေသးသည္။ဖားစည္အဖိုမွာ အထက္တြင္ေဖာ္ျပပါ အခ်က္ ၇ ခ်က္ျဖင့္ ျပည့္စံုသည့္ဖားစည္ ပင္ျဖစ္သည္။ ဖားစည္အမမွာ ကိုယ္ထည္ပိုင္းျပတ္ေနျပီး မ်က္ႏွာျပင္တြင္ ဖားရုပ္တစ္ေကာင္တည္းသာရွိတတ္ပါသည္။ ခါးပိုင္းႏွင့္ ကိုယ္ထည္တြင္ လည္း ဆင္ရုပ္ႏွင့္ ခရုရုပ္မွာတစ္ေကာင္တည္းသာျဖစ္ပါသည္။၄င္းအျပင္ အသံမွာလည္း တလြင္လြင္ စူးရွမွဳ မရွိဟုလည္း ဆိုထားသည္။ဖားစည္အဖိုကိုမူ ရိုးရိုးတီးခတ္ျခင္းသာမက စစ္ထြက္ရာတြင္လည္း တီးခတ္ၾကေၾကာင္းသိရသည္။
ဖားစည္တြင္ မဂၤလာဖားစည္ႏွင့္ အမဂၤလာဖားစည္ဟူရ်္လည္း ခြဲျခားထားပါေသးသည္။ မဂၤလာဖားစည္သည္ ဖား၏ၾကန္အင္လကၡဏာႏွင့္ျပည့္စံုေသာ ဖားစည္ျဖစ္သည္။ ဖားစည္ေပၚရွိဖားတို ့မွာ တစ္ေကာင္ႏွင့္တစ္ေကာင္ေက်ာပိုးၾကလွ်က္ တစ္ဖြဲ့ေနာက္တစ္လိုက္ၾကလွ်က္ စည္းလံဳးမွဳညီညြတ္မွဳကိုျပသ လွ်က္ရွိသည္။မဂၤလာရွိေသာ ေန ့ထူးေန ့ျမတ္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ေကာက္သစ္စားပြဲ ၊အိမ္သစ္တက္ပြဲ ၊ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္၊ထိမ္းျမားမဂၤလာပြဲ ၊စစ္ေအာင္ႏိုင္ပြဲမ်ားတြင္ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ တီးခတ္ၾကပါသည္။
အမဂၤလာဖားစည္၏ဖားရုပ္မ်ားသည္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ရန္ေစာင္ေနသည့္ ပံုျဖစ္ျပီး ေသြးကြဲေနသည့္ပံုကိုေဆာင္ပါသည္။၄င္းဖားစည္ကိုကား - အသုဘကိစၥ၊ အရိုးေကာက္ပြဲ ၊ရြာႏွင္ဒဏ္ ေပးသည့္အခါမ်ားတြင္ တီးခတ္ၾကသည္။
(ေရွူးအခါက ကရင္လူမ်ိဳးမ်ိဳးမ်ားတြင္လူမွဳေရးအက်င့္သီလေဖာက္ျပန္ခဲ့ပါက ရြာကိုၾကီးမားစြာထိခိုက္ေစသည္ဟုအယူရွိျပီးလူမွဳေရးေဖာက္ျပန္က်ဴးလြန္သူအား ရြာႏွင္ဒဏ္ေပးၾကပါသည္။)
မဂၤလာဖားစည္ကို ဖားစည္ေအးဟုေခၚျပီး အမဂၤလာဖားစည္ကိုမူ ဖားစည္ပူဟုသတ္မွတ္ေခၚတြင္ၾကသည္။ ေရႊဖားစည္ ၊ေငြဖားစည္မ်ားလည္းရွိပါေသးသည္။ ေရႊဖားစည္ဟုေခၚဆိုေသာ္လည္း ေရႊ ခ်ည္းသက္သက္ သြန္းလုပ္ထားျခင္းမဟုတ္ပါ။ အသံလွိဳင္းအတြက္ အရစ္ေဖာ္ရာတြင္ အရစ္စက္ဝိုင္းကို ေရႊျဖင့္ေဖာ္ထားျခင္း ၊ေငြျဖင့္ေဖာ္ထားျခင္းေၾကာင့္ ေရႊဖားစည္ေငြဖားစည္ဟု ေခၚဆိုၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။ယခုေခာတ္တြင္မူ သိပ္မေတြ ့ရေတာ ့ေပ။
ဖားစည္အားတီးခတ္ပံု
ဖားစည္ကို တီးခတ္မည္ဆိုလွ်င္ လက္ႏွစ္ဖက္လံုးကိုအသံုးျပဳျပီး တီးခတ္ရပါသည္။ ညာဘက္လက္ျဖင့္ ဖားစည္၏ မ်က္ႏွာျပင္ကိုထုျပီး ဘယ္ဘက္လက္ျဖင့္တုတ္ ပါးပါးေလးတစ္ေခ်ာင္း(သို ့) ႏွီး စည္းျဖင့္ျဖစ္ေစ ဖားစည္ထဲသို ့ လွ်ိဳသြင္းရ်္တီးခတ္ရပါသည္။ဖားစည္ကိုတီးခတ္သည့္အခါ နည္းလမ္းမွန္ျဖင့္ မတီးခတ္လွ်င္ လူကိုထိခိုက္ေစႏိုင္သည္ဟု အယူအဆလည္းရွိပါသည္။
ဖားစည္ကိုအေၾကာင္းမဲ့မည္သူမွ် မတီးခတ္ရ ဟုလည္း တားျမစ္ထားၾကသည္။ဖားစည္ကိုအဓိကထားျပီး လင္းကြင္း ၊ႏွဲ ၊ ေမာင္း၊ အိုးစည္တို ့ျဖင့္ တြဲဖက္ရ်္ တီးခတ္ျခင္းလည္းရွိပါသည္။
ဖားစည္ကို ရိုးရာအေမြအႏွစ္ အထိမ္းအမွတ္ အေနျဖင့္ က်ႏ္ုပ္တို ့ ဆက္လက္ျပီးထိမ္းသိမ္းရေပမည္။ကရင္ျပည္ ၊ဖားအံျမို ့၊ အထင္ကရေနရာျဖစ္သည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္လမ္းဆံုရွိရွိ ေက်ာက္တိုင္ထိပ္တြင္ ဖားစည္ရုပ္ထုကို ေလးစားတန္းဖိုးထားစြာျဖင့္ ထုလုပ္ထားသည္သညမက ရန္ကုန္ျမို ့ တိုင္းရင္းသားရြာရွိ ကရင္ရြာ တြင္လည္း ဖားစည္ရုပ္ထုျဖင့္အိမ္ေရွ ့ပန္းျခံအတြင္း အထြဋ္အျမတ္ထားကာျပဳလု္ထားသလို အိမ္ေဘးတြင္လည္း ဖားစည္ပံု ၾကီးၾကီးျဖင့္ဝမ္းဗိုက္အတြင္းကရင့္ရိုးရာအဝတ္အထည္မ်ား ေရာင္းခ်ရာဆိုင္ ခန္း ျပဳလုပ္ထားသည္မွာ လည္း ခမ္းနားထည္ဝါလွ်က္ရွိေနပါေတာ ့သည္။
ထို ့ေၾကာင့္ က်ႏ္ုပ္တို ့၏ရိုးရာသေကၤတ အေမြအႏွစ္ ျဖစ္သည့္ဖားစည္ကို ကရင္အမ်ိဳးသား ၊အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏အထြဋ္ အျမတ္ထားေသာ ယဥ္ေက်းမွဳအေမြအႏွစ္အျဖစ္ ဆက္လက္ရ်္ လက္ဆင့္ကမ္းထိန္းသိမ္း ၾကပါစို ့ ဟု တိုက္တြန္းရင္း.... ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားမိမိတို ့ ယဥ္ေက်းမွဳအေမြအႏွစ္အေၾကာင္းကိုပိုမိုသိရွိနားလည္သေဘာေပါက္လာျပီး တန္ဖိုးထားေလးစားကာ ဝိုင္းဝန္း ထိန္းသိမ္းတတ္ေစရန္မွ်ေဝအပ္အ္သည္။
က်္အေၾကာင္းအရာအားျပန္လည္မွ်ေဝႏိုင္ေစရန္ ကရင့္ေၾကးမံု စာေစာင္အားထိမ္းသိမ္းထားသူမ်ားႏွင့္ထုတ္ေဝသူအားလံဳးကို အထူးေက်းဇူးတင္လွ်က္...။
(ကမၻာေပၚတြင္ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးအျဖစ္ ထည္ဝါစြာ ရပ္တည္ႏိုင္ရန္ မိမိတို ့၏ ရိုးရာ၊ဓေလ့ထံုးတမ္းအစဥ္အလာမ်ား ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမွဳအေမြအႏွစ္မ်ားကို မကြယ္ေပ်ာက္ မတိမ္ေကာသြားေစရန္ လူမ်ိဳးတိုင္း ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာင့္ တတ္ရန္အထူးလိုအပ္ေပသည္။)
ကရင္အမ်ိဳးသားအေပါင္းတို ့သည္ ဖားစည္ကို အမ်ိဳးသားယဥ္ေက်းမွဳအထိမ္းအမွတအေနျဖင့္အထဋ္ ့အျမတ္ထားျပီး ေလး စားတန္ဖိုးထားၾကပါတယ္။ စည္ရဲ့မ်က္ႏွာျပင္ေပၚမွာ ဖားရုပ္ေတြရွိတဲ့အတြက္ ျမန္မာေတြက ဖားစည္လို ့ ေခၚျခင္းျဖစ္ပါတယ္။အေရွ ့ပိုးကရင္ဘာသာစကားျဖင့္ ေကႅါဟ္ (ကလူး) လုို ့ေခၚၾကပါတယ္။အဓိပာယ္ဖြင့္ဆိုရလွ်င္ အေလးထားဏီးညြတ္ျခင္းျမတ္ႏိုးတန္ဖိုးထားျခင္း ႏွင့္အေလးအနက္ေလးစားလိုက္နာျခင္းလို ့ အဓိပာယ္ ေဆာင္ပါတယ္။
ေရွးကရင္တို ့သည္ ေတာေတာင္အတြင္း ရြာတည္ပီးေနထိုင္ၾကသည္မွာ တစ္အိမ္ႏွင့္တအိမ္ တစ္ရြာ ႏွင့္တစ္ရြာ အလွမ္းေဝးကြာလွပါသည္။ ရြာသူရြာသားမ်ား စုေဝးေစခ်င္သည့္အခါ ဖားစည္ကို အား ရိုးရိုးတီးခတ္ေပးျပီး စုရံုးၾကပါသည္။ အေရးၾကီးသည့္ကိစၥေပၚလာသည့္ အခ်ိန္တြင္ျဖစ္ေစ၊ရန္သူေဘးႏွင့္ၾကံဳေတြ ့ရသည့္အခ်ိန္တြင္ျဖစ္ေစဖားစည္ကို အမွတ္အသားျဖင့္ တီးခတ္ၾကျပီး လူစုၾကပါသည္။ရြာသူရြာသားမ်ားက အခ်က္ေပးသံအမွတ္အသားႏွင့္ တီးခတ္သံကိုနားေထာင္ျပီး ကိစၥ၏အေၾကာင္းရင္းကို နားလည္သေဘာေပါက္ၾကသည္။
တခါတရံ ရြာတြင္ ေရာဂါဘယထူေျပာသည့္အခါ အဓိဌာန္ျဖင့္ ဖားစည္ကိုတီးခတ္ျပီး ရြာကို ပတ္ၾကသည္။ မေကာင္းဆိုး၀ါးမ်ားကိုႏွင္ထုတ္ၾကသည္။ ဖားစည္၏စူစူးရွရွျမည္ဟိန္းသည့္အသံသည္ မေကာင္းဆိုး၀ါးမ်ားထြက္ေျပးျပီး ေရာဂါဘယတို ့ကိုေပ်ာက္ကင္းေစႏိုင္သည္ဟု ေရွးယခင္က ကရင္လူၾကီးမ်ားသည္ ယံုၾကည္သည့္အတိုင္းလုပ္ေဆာင္ၾကပါသည္။ ဖားစည္သည္အထဋ္အျမတ္ထားရေသာ ပစၥည္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အတိတ္နိမိတ္မ်ားလည္းျပတတ္ပါသည္။ ဖားစည္မွ ထြက္ေပၚလာသည့္အသံအား နားေထာင္ျပီး အတိတ္နိမိတ္ေကာက္တတ္၊နားလည္ေသာ လူၾကီးမ်ားကေျပာျပသည့္အခါ ရြာသူရြာသာူးမ်ားက လုပ္ေဆာင္စရာရွိသည္မ်ားကို ခ်က္ခ်င္းလုပ္ေဆာင္ၾကျခင္း၊ပူေဇာ္ၾကျခင္း တို ့ျပဳလုပ္ၾကပါသည္။တခါတရံတြင္ဖားစည္မ်က္ႏွာျပင္မွ အရည္မ်ားထြက္က် ယိုစီးေလ ့ရွိတတ္ပါသည္။ ထိုသို ့ျုဖစ္ျခင္းကိုဖားစည္ငိုသည္၊ ဖားစည္မ်က္ရည္က်သည္၊မေကာင္းေသာနိမိတ္ဟုယူဆျပီး ဖားသာ္ကိုပူေဇာ္ပသျခင္းျပဳၾကပါသည္။ထို ့အျပင္ ဖားစည္ကုိမည္သူမွ်မတီးဘဲႏွင့္ အလိုလိုေနရင္း အသံျမည္သည္ကိုၾကားရလွ်င္လည္းမေကာင္းေသာ အတိတ္နိမိတ္ပင္။ ရြာအတြင္းဒုကၡ ေရာက္ေတာ ့မည္ဟု ယူဆၾကျပီး ဖားစည္ကို ပူေဇာ္ပသၾကရျပန္ပါသည္။
ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ စည္ကို ဖားရုပ္မ်ားျဖင့္ အဘယ္ေၾကာင့္ ပံုသြင္း သြန္းလုပ္ၾကရပါသနည္း?
အေၾကာင္းစံု ဆိုရေသာ္...
ကရင္လူမ်ိဳမ်ားသည္ ဖားျပဳတ္အား ႏွစ္လိုဖြယ္ သတၱဝါအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳၾကပါသည္။ ဖားျပဳတ္ဟူသည္ သူတပါးအား ရန္မူေလ ့မရွိ ၊ ရန္ျငိမ္းသည့္သတၱဝါျဖစ္ျပီးမိမိအားမခံမရပ္ႏိင္ေအင္ရန္မူလာသည့္ အခါမွသာလွ်င္ ရန္ျပဳလာသည့္ထိုသတၱဝါအား ၄င္း၏အေရခြံ မွထြက္လာသည့္အဆိတ္ေစးမ်ားျဖင့္ ျပန္လည္ခုခံ တိုက္ခိုက္ေလ ့ရွိေသာသေဘာရွိ ပါသည္။ဖားျပဳတ္တို ့၏မူလဗီဇ သဘာဝ စိတ္ေနစိတ္ထားမွာ ေရာင့္ရဲ တင္းတိမ္တတ္ျခင္း၊ေအးေဆးစြာေနလိုၾကျခင္း၊ရိုးသားမွဳ ရွိျပီး အေရးၾကံုလာပါက ရဲရင့္ေစာစိတ္၊သတၱိထူးမ်ားရွိျခင္း၊ ခံႏိုင္ရည္ရွိျခင္းတို ့ပင္ျဖစ္ပါသည္။ထို အရည္အခ်င္းမ်းကိ မွီျပဳကာ -ကရင္လူမ်ိဳးမ်ား၏ ရိုးသားျဖူစင္ေသာစိတ္သေဘာထား၊ေအးခ်မ္း စြာေနထိုင္ တတ္ေသာစရိုက္ တို ့ကိုႏွိဳင္းယွဥ္ ထားေၾကာင္းေလ ့လာ မွတ္သားခဲ့ရပါသည္။
ဖားအမ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ ဖားျပဳတ္မသည္ တန္ခိုးထက္ျပီး သစၥာတည္သည္။ ဖားျပဳတ္ေအာ္လွ်င္ မလႊဲမေသြမိုးရြာသည္။ဖားျပဳတ္မတြင္ ဥႏွင့္ ကေလးမ်ားကိုျပန္မစာေခ်။ ဖားုပဳတ္၏ ဥႏွင့္ အေရခြံကိုစားမိလွ်င္လည္း မူးေဝေအာ ့အန္ျပီး ေသဆံုးသြားႏိုင္ေပသည္။သို ့ေသာ္ ဖားျပဳတ္၏အေရခြံသည္ ေဆးဘက္ဝင္၏ ။ေပြး၊ဝဲ၊ယားနာႏွင့္ မီးေလာင္ကြက္မ်ားျဖစ္လွ်င္ ဖားျပဳတ္၏္အေရခြံျဖင့္အုပ္ေပးလိုက္ေသာအခါ တခဏအခ်ိန္တြင္ပင္ ေပ်ာက္ကင္းသြားႏိုင္သည္။ ဖားရုပ္ကေလးမ်ားျဖင့္ သြန္းလုပ္ထားေသာ ဖားစည္ကိုကား မည္သည္အခ်ိန္တြင္ ထုလုပ္အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္ကိုမူကား ယေန ့တိုင္ တိတိက်က်မသိရေသးေခ်။ ( ေနာင္တခ်ိန္တြင္မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားသုေတသနျပဳ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္လွ်င္ေကာင္းပါသည္။)ဖားစည္ႏွင့္ပတ္သက္ျပီးအယူအဆအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိၾကေသာ္လည္း ဖားစည္ကိုတန္းဖိုးထားကာ ကရင္လူမ်ိဳးတို ့၏ယဥ္ေက်းမွဳအေမြအႏွစ္တခုအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားၾကပါသည္။ (ထို ့ေၾကာင့္ဖားစည္အားထိပါးေစာ္ကား ေရးသားေျပာဆိုသူမည္သူမဆို က်ေနာ္တို ့လက္မခံႏိုင္ၾကေပ။)ကရင္လူမ်ိဳးတို ့၏မူလအစ ပိုင္ဆိုင္ခဲ့ေသာ တူရိယာ ပစၥည္းတစ္ခုအေနျဖင့္လည္း ကရင္တစ္မ်ိဳးသားလံုးတညီတညြတ္တည္း အားလံုးလက္ခံထားၾကပါသည္။
ေရွးေခာတ္ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ တစ္ခ်ိန္က ကဝ လူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ေနထိုင္ခဲ့စဥ္ ဖားစည္ကို သြန္းေလာင္းေသာအတတ္ပညာကိုရခဲ့သည္ဟုသိရသည္။ကရင္လူမ်ိဳးတို ့၏ ေတး၊လကၤာ ၊သီခ်င္းမ်ားအရ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္တစ္ေထာင္ေက်ာ္ ကတည္းကပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာသိရွိရပါေသးသည္။ေရွးက ဖားစည္ကိုသြန္းလုပ္ေသာအတတ္ပညာမွာ အမ်ိဳးသားေရာ အမ်ိဳးသမီးပါသြန္းလုပ္ႏိုင္ေၾကာင္း ဖားစည္အားေခၚေဝၚသည့္အေခၚေဝၚ မ်ားမွာပင္ ေလ့လာသိရွိႏိုင္ပါသည္။ယေန ့ကာလတြင္ ကဝႏွင့္ ကရင္လူမ်ိဳးတို ့သြန္းလုပ္ခဲ့ေသာဖားစည္(၇)မ်ိဳးမွာ -
(၁) ကႅိဳ ယူမူး - မဲေခါင္ျမစ္ ဖ်ားတြင္ ေနထိုင္သည့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား သြန္းလုပ္ခဲ့သည့္ဖားစည္။
(၂) ကႅိဳမူ ခြါး - မဲေခါင္ျမစ္ ဖ်ားတြင္ ေနထိုင္သည့္ အမ်ိဳးသားမ်ား သြန္းလုပ္ခဲ့သည့္ဖားစည္။
(၃) ကႅိဳ ကဝါမူး - ကဝ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသြန္းခဲ့ေသာဖားစည္။
(၄) ကႅိဳ ကဝါခြါ့ - ကဝ အမ်ိဳးသားမ်ားသြန္းခဲ့ေသာဖားစည္။
(၅) ကႅဴး ယွိဳ ့ ေဝမူး - ပိုးကရင္အမ်ိဳးသမီးမ်ားသြန္းလုပ္ခဲ့ေသာဖားစည္။
(၆) ကႅဴး ယွိဳ ့ ေဝခြါ ့ - ပိုးကရင္အမ်ိဳးသားမ်ားသြန္းလုပ္ခဲ့ေသာဖားစည္။
(၇) ကႅဴး ယူ ့ကဝ္တယ္ -လြမ္းေအာင္ဖန္သည့္ဖားစည္ ဟူရ်္ျဖစ္ပါသည္။
ဖားစည္အားပဥၥ ေလာဟာ ဟုေခၚေသာ ပစၥည္း(၅) မ်ိဳးတို ့ျဖင့္ သြန္းလုပ္ေလ ့ရွိပါသည္။ေရႊ၊ေငြ၊ေၾကးနီ၊ခဲႏွင့္ သတၱဳ တို ့ကို အခ်ိဳးက်က် မွန္ကန္စြာေရာစပ္သြန္းလုပ္ပါမွ ဖားစည္၏သည္လည္း အသံသာယယာ စူးရွ မွာျဖစ္ပါသည္။ ၄င္းအျပင္ ဖားစည္၏ အသံသည္ သံုးယူဇနာ ထိေျပးသည္ အေဝးကပင္ၾကားႏိုင္သည္ဟုဆိုထားသည္။ ဖားစည္မ်ားမွာမ်က္ႏွာျပင္ ပိတ္ျပီး ဖင္ပိုင္းတို ့တြင္ ဖြင့္ထားရသည္။ကိုယ္ထည္မွာ ခပ္သြယ္သြယ္ေလးသိမ္ျပီး ဖင္ပိုင္းတြင္ နည္းနည္းေလးစြင့္ကားသြားသည္။ဖားစည္၏မ်က္ႏွာျပင္အလယ္တည့္တည့္တြင္ ေနမင္းၾကီး၏အလင္းေရာင္ သ႑န္ ျဖာထြက္ေနေသာ အသံလွဳိင္း တို ့အားတုန္ခါေနေသာအမွတ္အသား မ်ားပါရွိသည္။ေရာင္ျခည္မွာ ၆စြယ္မွ ၁၂ သြယ္အထိ ပါရွိပါသည္။တခ်ိဳ ့မွာ ၁၈ သြယ္ အထိရွိ ပါသည္။ေရာင္ျခည္ျဖာ သန္းေနေသာ အေပၚဘက္နားတြင္ စက္ဝိုင္းအရစ္မ်ားပါရွိပါသည္။ ထိုစက္ဝိုင္းအရစ္မ်ားမွာ ၆ ခုမွ ၉ ခုအထိရွိ ၾကပါသည္။ စက္ဝိုင္းတစ္ခုႏွင့္တစ္ခုၾကားတြင္ ငါးရုပ္ ၊ငွက္ရုပ္၊ ပန္းပြင့္ရုပ္မ်ားျဖင့့္ သဘာဝ ကိုအမွီျပဳဟန္ ပံဳေဖာ္ထားသည္။
ဖားစည္ မ်က္ႏွာျပင္ ေထာင့္စြန္းမ်ားတြင္ ၄ ေနရာတြင္ အခ်ိဳးက်နစြာ စီထားျခင္းကိုေတြ ့ရသည္။ဖားရုပ္မ်ားကို လက္်ာရစ္ အေနအထားျဖင့္ တစ္ေကာင္၏ေနာက္ကိုတစ္ေကာင္လိုက္ေနေသာ ပံု သ႑န္ျဖင့္သရုက္ေဖာ္ထားေၾကာင္းေတြ ့ျမင္ရမွာျဖစ္ပါသည္။ဖား တစ္ေကာင္ထပ္၊ႏွစ္ေကာင္ထပ္၊ သံုးေကာင္ထပ္ဆိုျပီး ဖား အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါသည္။
ပထမတန္းစာဖားစည္ မွာ အခ်က္ ၇ ခ်က္ ျဖင့္စံထားၾကပါသည္။
(၁) မ်က္ႏွာျပင္တြင္ ဖားရုပ္သံုးေကာင္ထပ္ျပီး ( ေလးမ်က္ႏွာဆိုေတာ ့ ဖား
၁၂ေကာင္) ရွိပါသည္။
(၂) ဖားရုပ္မ်ားသည္ လက်္ာ ရစ္ျပီး တစ္ေကာင္ႏွင့္တစ္ေကာင္ ေရွ ့သို ့ မ်က္ႏွာမူျပီး ေနာက္မွလိုက္ေနရပါမည္။
(၃) မ်က္ႏွာျပင္၏ အက်ယ္မွာ (လူၾကီး)လက္သီးဆုပ္ (၆)ဆုပ္ရွိရပါမည္။
(၄) မ်က္ႏွာျပင္၏အသံလွိဳင္းမ်ားသည္၁၂သြယ္ေသာ ေရာင္ျခည္
ျဖာေနရပါမည္။
(၅) မ်က္ႏွာျပင္ပိုင္းသည ္အစိတ္အက်ဲ မွန္ကန္ျပီး အနည္းဆံုးစက္ဝိုင္း ၆
ခုရွိရပါမည္။
(၆) ဖားစည္ကိုယ္ထည္ ၏ နရဂါးေပါက္သည္
ကိုယ္ထည္တြင္ဆင္သံုးေကာင္ ၊ခရုသံုးေကာင္အရုပ္မ်ားရွိရပါမည္။
(၇) ဖားစည္၏အသံသည္ ေအးျမျမႏွင့္ တလြင္လြင္စူးရွရပါမည္။
ဖားစည္တို ့တြင္ အဖိုႏွင့္အမဟူရ်္ လည္း ခြဲျခားထားပါေသးသည္။ဖားစည္အဖိုမွာ အထက္တြင္ေဖာ္ျပပါ အခ်က္ ၇ ခ်က္ျဖင့္ ျပည့္စံုသည့္ဖားစည္ ပင္ျဖစ္သည္။ ဖားစည္အမမွာ ကိုယ္ထည္ပိုင္းျပတ္ေနျပီး မ်က္ႏွာျပင္တြင္ ဖားရုပ္တစ္ေကာင္တည္းသာရွိတတ္ပါသည္။ ခါးပိုင္းႏွင့္ ကိုယ္ထည္တြင္ လည္း ဆင္ရုပ္ႏွင့္ ခရုရုပ္မွာတစ္ေကာင္တည္းသာျဖစ္ပါသည္။၄င္းအျပင္ အသံမွာလည္း တလြင္လြင္ စူးရွမွဳ မရွိဟုလည္း ဆိုထားသည္။ဖားစည္အဖိုကိုမူ ရိုးရိုးတီးခတ္ျခင္းသာမက စစ္ထြက္ရာတြင္လည္း တီးခတ္ၾကေၾကာင္းသိရသည္။
ဖားစည္တြင္ မဂၤလာဖားစည္ႏွင့္ အမဂၤလာဖားစည္ဟူရ်္လည္း ခြဲျခားထားပါေသးသည္။ မဂၤလာဖားစည္သည္ ဖား၏ၾကန္အင္လကၡဏာႏွင့္ျပည့္စံုေသာ ဖားစည္ျဖစ္သည္။ ဖားစည္ေပၚရွိဖားတို ့မွာ တစ္ေကာင္ႏွင့္တစ္ေကာင္ေက်ာပိုးၾကလွ်က္ တစ္ဖြဲ့ေနာက္တစ္လိုက္ၾကလွ်က္ စည္းလံဳးမွဳညီညြတ္မွဳကိုျပသ လွ်က္ရွိသည္။မဂၤလာရွိေသာ ေန ့ထူးေန ့ျမတ္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ေကာက္သစ္စားပြဲ ၊အိမ္သစ္တက္ပြဲ ၊ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္၊ထိမ္းျမားမဂၤလာပြဲ ၊စစ္ေအာင္ႏိုင္ပြဲမ်ားတြင္ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ တီးခတ္ၾကပါသည္။
အမဂၤလာဖားစည္၏ဖားရုပ္မ်ားသည္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ရန္ေစာင္ေနသည့္ ပံုျဖစ္ျပီး ေသြးကြဲေနသည့္ပံုကိုေဆာင္ပါသည္။၄င္းဖားစည္ကိုကား - အသုဘကိစၥ၊ အရိုးေကာက္ပြဲ ၊ရြာႏွင္ဒဏ္ ေပးသည့္အခါမ်ားတြင္ တီးခတ္ၾကသည္။
(ေရွူးအခါက ကရင္လူမ်ိဳးမ်ိဳးမ်ားတြင္လူမွဳေရးအက်င့္သီလေဖာက္ျပန္ခဲ့ပါက ရြာကိုၾကီးမားစြာထိခိုက္ေစသည္ဟုအယူရွိျပီးလူမွဳေရးေဖာက္ျပန္က်ဴးလြန္သူအား ရြာႏွင္ဒဏ္ေပးၾကပါသည္။)
မဂၤလာဖားစည္ကို ဖားစည္ေအးဟုေခၚျပီး အမဂၤလာဖားစည္ကိုမူ ဖားစည္ပူဟုသတ္မွတ္ေခၚတြင္ၾကသည္။ ေရႊဖားစည္ ၊ေငြဖားစည္မ်ားလည္းရွိပါေသးသည္။ ေရႊဖားစည္ဟုေခၚဆိုေသာ္လည္း ေရႊ ခ်ည္းသက္သက္ သြန္းလုပ္ထားျခင္းမဟုတ္ပါ။ အသံလွိဳင္းအတြက္ အရစ္ေဖာ္ရာတြင္ အရစ္စက္ဝိုင္းကို ေရႊျဖင့္ေဖာ္ထားျခင္း ၊ေငြျဖင့္ေဖာ္ထားျခင္းေၾကာင့္ ေရႊဖားစည္ေငြဖားစည္ဟု ေခၚဆိုၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။ယခုေခာတ္တြင္မူ သိပ္မေတြ ့ရေတာ ့ေပ။
ဖားစည္အားတီးခတ္ပံု
ဖားစည္ကို တီးခတ္မည္ဆိုလွ်င္ လက္ႏွစ္ဖက္လံုးကိုအသံုးျပဳျပီး တီးခတ္ရပါသည္။ ညာဘက္လက္ျဖင့္ ဖားစည္၏ မ်က္ႏွာျပင္ကိုထုျပီး ဘယ္ဘက္လက္ျဖင့္တုတ္ ပါးပါးေလးတစ္ေခ်ာင္း(သို ့) ႏွီး စည္းျဖင့္ျဖစ္ေစ ဖားစည္ထဲသို ့ လွ်ိဳသြင္းရ်္တီးခတ္ရပါသည္။ဖားစည္ကိုတီးခတ္သည့္အခါ နည္းလမ္းမွန္ျဖင့္ မတီးခတ္လွ်င္ လူကိုထိခိုက္ေစႏိုင္သည္ဟု အယူအဆလည္းရွိပါသည္။
ဖားစည္ကိုအေၾကာင္းမဲ့မည္သူမွ် မတီးခတ္ရ ဟုလည္း တားျမစ္ထားၾကသည္။ဖားစည္ကိုအဓိကထားျပီး လင္းကြင္း ၊ႏွဲ ၊ ေမာင္း၊ အိုးစည္တို ့ျဖင့္ တြဲဖက္ရ်္ တီးခတ္ျခင္းလည္းရွိပါသည္။
ဖားစည္ကို ရိုးရာအေမြအႏွစ္ အထိမ္းအမွတ္ အေနျဖင့္ က်ႏ္ုပ္တို ့ ဆက္လက္ျပီးထိမ္းသိမ္းရေပမည္။ကရင္ျပည္ ၊ဖားအံျမို ့၊ အထင္ကရေနရာျဖစ္သည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္လမ္းဆံုရွိရွိ ေက်ာက္တိုင္ထိပ္တြင္ ဖားစည္ရုပ္ထုကို ေလးစားတန္းဖိုးထားစြာျဖင့္ ထုလုပ္ထားသည္သညမက ရန္ကုန္ျမို ့ တိုင္းရင္းသားရြာရွိ ကရင္ရြာ တြင္လည္း ဖားစည္ရုပ္ထုျဖင့္အိမ္ေရွ ့ပန္းျခံအတြင္း အထြဋ္အျမတ္ထားကာျပဳလု္ထားသလို အိမ္ေဘးတြင္လည္း ဖားစည္ပံု ၾကီးၾကီးျဖင့္ဝမ္းဗိုက္အတြင္းကရင့္ရိုးရာအဝတ္အထည္မ်ား ေရာင္းခ်ရာဆိုင္ ခန္း ျပဳလုပ္ထားသည္မွာ လည္း ခမ္းနားထည္ဝါလွ်က္ရွိေနပါေတာ ့သည္။
ထို ့ေၾကာင့္ က်ႏ္ုပ္တို ့၏ရိုးရာသေကၤတ အေမြအႏွစ္ ျဖစ္သည့္ဖားစည္ကို ကရင္အမ်ိဳးသား ၊အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏အထြဋ္ အျမတ္ထားေသာ ယဥ္ေက်းမွဳအေမြအႏွစ္အျဖစ္ ဆက္လက္ရ်္ လက္ဆင့္ကမ္းထိန္းသိမ္း ၾကပါစို ့ ဟု တိုက္တြန္းရင္း.... ကရင္လူမ်ိဳးမ်ားမိမိတို ့ ယဥ္ေက်းမွဳအေမြအႏွစ္အေၾကာင္းကိုပိုမိုသိရွိနားလည္သေဘာေပါက္လာျပီး တန္ဖိုးထားေလးစားကာ ဝိုင္းဝန္း ထိန္းသိမ္းတတ္ေစရန္မွ်ေဝအပ္အ္သည္။
က်္အေၾကာင္းအရာအားျပန္လည္မွ်ေဝႏိုင္ေစရန္ ကရင့္ေၾကးမံု စာေစာင္အားထိမ္းသိမ္းထားသူမ်ားႏွင့္ထုတ္ေဝသူအားလံဳးကို အထူးေက်းဇူးတင္လွ်က္...။
(ကမၻာေပၚတြင္ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးအျဖစ္ ထည္ဝါစြာ ရပ္တည္ႏိုင္ရန္ မိမိတို ့၏ ရိုးရာ၊ဓေလ့ထံုးတမ္းအစဥ္အလာမ်ား ႏွင့္ ယဥ္ေက်းမွဳအေမြအႏွစ္မ်ားကို မကြယ္ေပ်ာက္ မတိမ္ေကာသြားေစရန္ လူမ်ိဳးတိုင္း ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာင့္ တတ္ရန္အထူးလိုအပ္ေပသည္။)
by lu bo
.jpg)
