19.9.2013
ဒီတပတ္ ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္ေရးရာ ေဆြးေႏြးခန္းမွ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ International Atomic Energy Agency (IAEA) ေခၚ ႏိုင္ငံတကာ ႏ်ဴကလီးယားေအဂ်င္စီနဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲ သေဘာတူညီမႈ ေရးထုိးၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ထုတ္လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ သံသယေတြအတြက္ လာေရာက္စစ္ေဆးခြင့္ ျပဳလုိက္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအဖုိ႔ ႏ်ဴကလီးယားကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အသံုးျပဳႏိုင္ေရးအတြက္ လမ္းပြင့္သြားႏိုင္တယ္လို႔ Institute for Science and International Security (ISIS) ေခၚ သိပၸံနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ လံုၿခံဳေရးအဖြဲ႔ ဥကၠ႒ က ေျပာဆိုလုိက္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း အေသးစိတ္သိရွိႏိုင္ဖို႔ ISIS ဥကၠ႒ David Albright နဲ႔ ဦးေက်ာ္ဇံသာ တို႔ ေဆြးေႏြးသံုးသပ္ထားပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခုျမန္မာႏိုင္ငံဟာ IAEA လို႔ေခၚတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ အႏုျမဴေအဂ်င္စီနဲ႔ Additional Protocol ေနာက္ဆက္တြဲ သေဘာတူညီခ်က္ကို လက္မွတ္ေရးထိုးလိုက္ပါၿပီ။ ဒါဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုယ္၌ကထိုးဖုိ႔ စတင္ကမ္းလွမ္းၿပီးေတာ့ ေရးထုိးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ ဘယ္ေလာက္အေရးပါပါသလဲ။
David ။ ။ ဒီေနာက္ဆက္တြဲ သေဘာတူညီခ်က္ကို အသိအမွတ္ျပဳဖို႔ ျမန္မာအစိုးရကေျပာတဲ့ကိစၥက သိပ္အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒီသေဘာတူညီခ်က္အရဆုိရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ႏ်ဴကလီးယားထုတ္လုပ္ေရးအတြက္ လ်ွဳိ ႔ဝွက္အစီအစဥ္ေတြ ရွိေနသလားဆိုတာကို IAEA အေနနဲ႔ ထဲထဲဝင္ဝင္ ေလ့လာႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ လက္နက္ျပဳလုပ္ဖို႔ လုပ္ေနတာ ဟုတ္သလား၊ မဟုတ္ဘူးလားဆုိတာကို သိလာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လွ်ဳိ ႔ဝွက္ႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္တရပ္ လုပ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြကလည္း ရွိေနခဲ့တာပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆုိေတာ့ ဒီ သံသယေတြက ဘယ္ေလာက္အခိုင္အမာ ရွိေနခဲ့လို႔လဲ။
David ။ ။ သံသယေတြကေတာ့ သိပ္ကိုခိုင္ခိုင္မာမာ ရွိေနတယ္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္ မထင္ပါဘူး။ ဘယ္လို ရည္ရြယ္ခ်က္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံလုပ္ေဆာင္ေနခဲ့တာကေတာ့ အေသးစားေလာက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔အဖြဲ႔အစည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံ ႏ်ဴကလီးယားပိုင္ဆုိင္ေရး အားထုတ္မႈ စြပ္စြဲခ်က္ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားကို သံုးသပ္စမ္းစစ္ခဲ့ဘူးပါတယ္။ အမ်ားစုက ေလာက္ေလာက္လားလား မရွိဘူးလို႔ပဲ ထင္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ လုပ္လုိ႔ရႏိုင္တဲ့ ပလူးတိုနီယမ္ ထုတ္လုပ္လို႔ရတဲ့ ဓါတ္ေပါင္းဖုိေတြ ရွိေနၿပီဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြလည္း ရွိဘူးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္မဟုတ္ဘူးလို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေျမာက္ကိုးရီးယားနဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီး ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ထုတ္လုပ္ေရး ကနဦးအဆင့္ စတင္ႏိုင္တဲ့ စက္ရံုေတြ ရွိေနၿပီလို႔လည္း ဆုိၾကပါတယ္။ ဒီ စြပ္စြဲခ်က္ေတြကေတာ့ ဆက္ရွိေနဆဲျဖစ္ၿပီး IAEA က စစ္ေဆးသြားသင့္ပါတယ္။ အခုအခါ ေနာက္ဆက္တြဲ protocol ကို ျမန္မာႏုိင္ငံက သူ႔အလိုလို လက္မွတ္ေရးထိုးလာေတာ့ ဒီစြပ္စြဲခ်က္ေတြကို စစ္ေဆးေရးမွာ အျပည့္အဝ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျမန္မာဖက္က တကယ္လို႔သာ ဒီ ႏ်ဴကလီးယားဟာ စစ္ေရးနဲ႔ မသက္ဆုိင္ဘူး၊ စစ္ေရးကိစၥအတြက္ မသံုးဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းနဲ႔နည္းနဲ႔ အသံုးျပဳမယ္လို႔ ဆိုလာရင္ ဒါကို ကန္႔ကြက္စရာလား။
David ။ ။ က်ေနာ္ ဒီလိုေျဖပါရေစ။ အခု စြပ္စြဲခ်က္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လွ်ဳိ ႔ဝွက္ႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္ရွိသလားဆိုတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ေရးအတြက္လား။ တျခားကိစၥအတြက္လားဆိုတာမ်ဳိး မဟုတ္ပါဘူး။ ေနာက္ဆံုးမွာ လက္နက္လုပ္မွာလား။ အရပ္ဖက္အတြက္လားဆုိတာ က်ေနာ္တုိ႔ မသိပါဘူး။ ဒီစြပ္စြဲခ်က္ဟာ စံုစမ္းစစ္ေဆးသင့္တဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ပါ။ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ထုတ္လုပ္ေရး စြပ္စြဲခ်က္ဟာ ပိုၿပီးအေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္မရွိဘူးလို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ IAEA လည္း ဒီအတြက္ သိပ္အခ်ိန္ကုန္ခံလိမ့္မယ္လို႔ မထင္ပါဘူး။ စက္ရံုေတြ တည္ေဆာက္ေနတယ္လို႔ စြပ္စြဲခံရတဲ့ ေနရာတခ်ဳိ ႔ကိုပဲ သြားၾကည့္လိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဖက္ကေတာ့ ဒါဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့နည္းနဲ႔ အသံုးခ်မယ့္ ရည္ရြယ္ခ်က္သာ ရွိတယ္ဆိုတာ ေၾကညာၿပီးသာ မဟုတ္လား။
David ။ ။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ႏ်ဴကလီးယား ထုတ္လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ စုိးရိမ္စိတ္မ်ဳိး လံုးဝမရွိပါဘူး။ သူတုိ႔ရဲ ႔ လက္ရွိရည္ရြယ္ခ်က္ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အသံုးခ်ေရးအတြက္သာ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ လံုးဝေသခ်ာပါတယ္။ အခု သေဘာတူတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ protocol ကလည္း ဒါကို အခိုင္အမာေဖာ္ထုတ္ျပသဖုိ႔ ရည္ရြယ္ပါတယ္။ ျပႆနာ ရွိႏိုင္တာကေတာ့ လက္နက္ထုတ္လုပ္ေရး ရည္ရြယ္ခ်က္၊ အရင္က ရွိခဲ့ဘူးသလားဆုိတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရွိရင္ရွိခဲ့တယ္။ ေနာက္မလုပ္ေတာ့ဘူးဆိုတာ အခိုင္အမာ ေျပာသင့္ပါတယ္။ အတိတ္က ရည္ရြယ္ထားဘူးတာကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း မေျပာဘူးဆုိရင္ေတာ့ ေနာင္ကိုလဲ လွ်ဳိ ႔လွ်ဳိ ႔ဝွက္ဝွက္နဲ႔ လုပ္ေနအံုးမယ္ဆိုၿပီး မယံုသကၤာျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ မရိုးသားမႈ၊ လိမ္လည္ေျပာၾကားမႈ ျဖစ္တယ္လို႔ မွတ္ယူခံရႏုိင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္တခုက ေျမာက္ကိုးရီးယားနဲ႔ကိစၥ။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ တခ်ိန္လံုး ႏုိင္ငံတကာ ဝိုင္းက်ဥ္တာကို ခံေနခဲ့ရတဲ့ ႏိုင္ငံပါ။ အဲဒီေတာ့ ႏ်ဴကလီးယားကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အသံုးခ်ခ်င္တယ္။ စိုက္ပ်ဳိးေရး၊ စက္မႈ၊ က်န္းမာေရးကိစၥေတြအတြက္ အသံုးခ်ခ်င္တယ္ဆုိအံုးေတာ့ ဘယ္ႏုိင္ငံမွ ေရာင္းခ်ခ်င္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြ မရွိပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ ေျမာက္ကိုးရီးယားကပဲ လြယ္လြယ္ကူကူ ရႏုိင္လို႔ ေျမာက္ကိုးရီးယားနဲ႔ ဆက္သြယ္ရတယ္။ သူတုိ႔ဆီကပဲ ရယူရတယ္ဆိုရင္ေကာ ဒါ ကန္႔ကြက္စရာလား။
David ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ေျမာက္ကိုးရီးယားတို႔ၾကား ႏ်ဴကလီးယားနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လို အဆက္အသြယ္ရွိတယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္တုိ႔ မသိပါဘူး။ ေျမာက္ကိုးရီးယားအေနနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယားပစၥည္းေတြ တရားမဝင္ ဝယ္ယူဖုိ႔ အားထုတ္ရမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပါဝင္ပတ္သက္ေနတယ္ဆိုတဲ့ အေထာက္အထားေတြေတာ့ ရွိမယ္ထင္ပါတယ္။ ဒီပစၥည္းေတြဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ေျမာက္ကိုးရီးယားႏုိင္ငံနဲ႔ ျဖစ္ႏိုင္တာက အီရန္ႏိုင္ငံတို႔မွာ ႏ်ဴကလီးယားထုတ္လုပ္ရာမွာ အသံုးျပဳႏိုင္တဲ့ ပစၥည္းေတြလုိ႔လည္း သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ေျမာက္ကိုးရီးယား ဒါမွမဟုတ္ အီရန္တုိ႔နဲ႔ ေမွာင္ခိုဆက္သြယ္မႈမွာ ပါဝင္ပတ္သက္ေနတယ္ဆိုတဲ့ စုိးရိမ္စရာ ရွိေနပါတယ္။ ဒါက တခ်က္ပါ။ ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက သူတုိ႔လုိခ်င္တာကို တျခားမွာ ဘယ္လိုမွ မရႏုိင္လုိ႔ ေျမာက္ကိုးရီးယားဆီက ယူရတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ့္လက္ေတြ႔မွာက ျမန္မာႏိုင္ငံက ႏ်ဴကလီးယားဓါတ္ေပါင္းဖိုတခုကို ရုရွားတို႔ဆီက ဝယ္ယူႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ရုရွားက သုေတသနဓါတ္ေပါင္းဖို ေရာင္းမယ္လို႔ ကမ္းလွမ္းခဲ့ဘူးပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဖက္က ဒီကိစၥကို ဆက္မလုပ္ခဲ့တာပါ။ သူတုိ႔လူေတြကို ရုရွားကို ပို႔ၿပီးေတာ့ ေလ့က်င့္တာေတြလည္း လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ႏ်ဴကလီးယားအတြက္ သူတို႔က ေျမာက္ကိုးရီးယားကိုမွ ေရြးၿပီးေတာ့ သြားစရာမလုိဘူးဆုိတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရုရွားက သုေတသနဓါတ္ေပါင္းဖုိကို မယူဘဲ ေျမာက္ကိုးရီးယားကိုမွ ေရြးခ်ယ္ရတာဟာ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ အစီအစဥ္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္တယ္လုိ႔ သံသယေတြ ဝင္လာစရာလည္း ရွိလာၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ Mr. Albright တို႔ရဲ ႔ ISIS က ၂၀၁၀ ျပည့္ ဇန္နဝါရီလ (၂၈) ရက္ေန႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ ႏ်ဴကလီးယားအစီအစဥ္ဆုိၿပီး စာတမ္းအရွည္ႀကီး ေရးထားပါတယ္။ အဲဒီေအာက္မွာ ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ဥမင္းေတြ ေဆာင္လုပ္ေနတဲ့ ပံုေတြကို အေထာက္အထားအျဖစ္ ေဖာ္ျပထားတာကို ေတြ႔ခဲ့ရေတာ့ ဒါဟာ အေတာ္ေလးကို ဂယက္ရိုက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက ႏုိင္ငံတကာ သတင္းေလာကမွာ။ အခု အဲဒီ ေျမေအာက္ဥမင္လုိဏ္ေခါင္းဆိုတာေတြ ဘာျဖစ္သြားၿပီလဲ။
David ။ ။ ဒီ ဥမင္လိုဏ္ေခါင္းေတြက ဘာေတြလဲဆုိတာကို က်ေနာ္တို႔ အတိအက် မသိပါဘူး။ ဒီ ဥမင္ေတြကို ေျမာက္ကိုးရီးယားက ေဖာက္လုပ္ေပးတယ္ဆိုတာေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ သိပါတယ္။ ႏ်ဴကလီးယားအတြက္ လုပ္တယ္လို႔ေတာ့ မထင္ပါဘူး။ ႏ်ဴကလီးယားစက္ရံုေတြနဲ႔လည္း မတူပါဘူး။ ဒါဟာ အဲဒီ အစီရင္ခံစာအတြက္ သုေတသန လုပ္ခဲ့တုန္းက မွတ္မိေနခဲ့တာပါ။ က်ေနာ္တို႔ အဓိက အာရံုစိုက္ေနခဲ့တာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ၊ ဂ်ာမဏီနဲ႔ ဆြန္ဇလန္ႏုိင္ငံတုိ႔ဆီက ပစၥည္းေတြ ဝယ္ယူေနတဲ့ကိစၥပါ။ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကလည္း အမွန္အတိုင္း မေျပာခဲ့ပါဘူး။ ဆိုေတာ့ ဒီပစၥည္းေတြက ႏ်ဴကလီးယားနဲ႔ ပတ္သက္ေနသလား။ Missile ဒံုက်ည္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ေနတဲ့ပစၥည္းေတြလား။ ျမန္မာအစိုးရက ဒီပစၥည္းေတြကို ဘာအတြက္ သံုးမယ္ဆိုတာကို ေရာင္းခ်တဲ့သူေတြသိေအာင္ အမွန္အတိုင္း ေျပာခဲ့ရဲ ႔လား။ တမ်ဳိးတမည္ လွည့္ျဖားဝယ္ယူခဲ့တာလားကို က်ေနာ္တုိ႔က သိခ်င္ခဲ့တာပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆုိေတာ့ ဒီပစၥည္းေတြ ေရာင္းခ်တဲ့ႏုိင္ငံေတြ ျဖစ္ၾကတဲ့ ဂ်ာမဏီ၊ ဆြန္ဇလန္တို႔က ဘာမွ မေျပာၾကဘူးလား။ ဘယ္လိုပစၥည္းေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေရာင္းလုိက္ပါတယ္ဆိုတာကို သူတုိ႔ မေျပာဘူးလား။
David ။ ။ သူတို႔ကေတာ့ အမွန္ကို သိပါတယ္။ IAEA လုိပဲ သိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ဒီကိစၥကို လူသိရွင္ၾကား ထုတ္ေဖာ္ေျပာစရာေတာ့ မလိုပါဘူး။ အခုအခါမွာ ဒီကိစၥကို ျမန္မာႏိုင္ငံက ေဖာ္ထုတ္ေျပာဆိုလာလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဒီပစၥည္းေတြ ဝယ္ယူခဲ့ၿပီး ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ေတြအတြက္ သံုးေနသလား။ ဒံုးက်ည္းေတြအတြက္ သံုးေနသလားဆိုတာကို စိုးရိမ္တႀကီးနဲ႔ သိခ်င္ေနၾကပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အခုလို IAEA နဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲ protocol ကို လက္မွတ္ထိုး။ IAEA ကလည္း သံသယကင္းေအာင္ စစ္ေဆးသြားၿပီးၿပီဆိုတဲ့အခါ ႏ်ဴကလီးယားစြမ္းအင္ကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အသံုးျပဳဖို႔ ျမန္မာအစိုးရက ဆက္လုပ္လာမယ္ဆုိရင္ ဘာမွျပႆနာ မရွိေတာ့ဘူးဆိုတဲ့ သေဘာလား။ ေအးေအးေဆးေဆး ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ လုပ္သြားႏိုင္ၿပီဆုိတဲ့ သေဘာသက္ေရာက္သြားၿပီလား။
David ။ ။ IAEA က တင္ျပထားတဲ့ အျငင္းပြားစရာကိစၥေတြကို ေျဖရွင္းၿပီးၿပီဆုိရင္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ႏ်ဴကလီးယားကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အသံုးခ်မယ္ဆိုတဲ့ကိစၥဟာ မွန္ကန္တဲ့လုပ္ရပ္လုိ႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ သူတုိ႔ ပထမဦးဆံုး လုပ္ရမွာကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အတိတ္က လုပ္ရပ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ရိုးသားပြင့္လင္းမႈ ရွိဖို႔ပါ။ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ထုတ္လုပ္ေရး လ်ွဳိ ႔ဝွက္ရည္မွန္းခ်က္ေတြဆိုတဲ့ စိုးရိမ္စရာေတြ ရွိစရာမလုိဘူးဆိုတာ ျပသဖုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း လုပ္ၿပီးၿပီဆုိရင္ေတာ့ တနည္းအားျဖင့္ IAEA ရဲ ႔ ဆႏၵအတိုင္းမွန္မွန္ကန္ကန္လုပ္ေဆာင္ၿပီဆုိရင္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ႏ်ဴကလီးယားနည္းပညာေတြ၊ ပစၥည္းေတြ တင္သြင္းရယူႏိုင္တဲ့ အေနအထားကိုလည္း အခုိင္အမာေရာက္သြားလိမ့္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ၿပီးတဲ့အခါမွာလည္း ဒီလို တင္သြင္းလာတဲ့ပစၥည္းေတြဟာ အမွန္တကယ္ပဲ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အသံုးျပဳရဲ ႔လားဆိုတာကို ေသခ်ာေအာင္IAEAက ေစာင့္ၾကည့္ေဆာင္ရြက္ေပးသြားမွာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
VOA
