Written by တင္ႏိုင္တိုး
ေခတ္ေဟာင္း ႐ုပ္ရႇင္ဇာတ္ကား အေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ဟာသသ႐ုပ္ေဆာင္ ဦးသာေဂါင္၏ ရယ္ရႊင္ဖြယ္ရာ သ႐ုပ္ေဆာင္ဟန္ကုိ ေတြ႕ရတတ္ပါသည္။ ယင္း ဟာသ သ႐ုပ္ေဆာင္ ဦးသာေဂါင္မႇာ တစ္ခ်ိန္က ထင္ရႇားခဲ့သည့္ စစ္သတင္းေထာက္ တစ္ဦးလည္း ျဖစ္ပါသည္။
ေတာင္ငူဇာတိ
ဦးလႇေမာင္ ေခၚ ဦးသာေဂါင္ကုိ ၁၄ မတ္ ၁၉၁၁ ခုႏႇစ္တြင္ ေတာင္ငူၿမိဳ႕ အမႇတ္ ၃ ရပ္ကြက္၌ ဦးဖုိးသာ၊ ေဒၚေရႊျမင့္တုိ႔က ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ေမြးခ်င္း ရႇစ္ဦးအနက္ အႀကီးဆံုး ျဖစ္သည္။ ငယ္မည္က ေမာင္ေရႊျပည့္ ျဖစ္သည္။ လူငယ္ဘ၀ကပင္ ေအ၀မ္း႐ုပ္ရႇင္ ကုမၸဏီသုိ႔ ေရာက္ရႇိကာ ေအ၀မ္း ဦးတင္ေမာင္ထံမႇ ႐ုပ္ရႇင္ပညာ သင္ယူခဲ့သည္။
ဘီအုိင္ေအေခတ္ စစ္သတင္းေထာက္
ဦးသာေဂါင္သည္ ဘီအိုင္ေအေခတ္တြင္ စစ္သတင္းေထာက္ တစ္ဦးအျဖစ္ စစ္ေျမျပင္သုိ႔ သြားေရာက္ သတင္းယူခဲ့သူျဖစ္ၿပီး ႐ုပ္ရႇင္ျဖင့္လည္း မႇတ္တမ္း တင္ေပးခဲ့သည္။ စစ္ေတာင္း တိုက္ပြဲတြင္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္ ဗိုလ္မင္းေခါင္၏ တပ္ႏႇင့္အတူ လုိက္ပါကာ ႐ုပ္ရႇင္႐ိုက္ကူး မႇတ္တမ္းတင္ခဲ့သည္။ ထုိ႔အတူ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္ ဗိုလ္ရန္ႏိုင္၏တပ္ဖြဲ႕ အထက္ဗမာျပည္သုိ႔ ခ်ီတက္စဥ္ ေအ၀မ္းဖလင္မႇ ဒါ႐ိုုက္တာ ဦးတင္ေမာင္ႏႇင့္အတူ လုိက္ပါကာ ဓာတ္ပံုႏႇင့္ ႐ုပ္ရႇင္မႇတ္တမ္းမ်ား ႐ိုက္ကူးေပးခဲ့သည္။
႐ုပ္ရႇင္ေလာကသုိ႔
ဦးလႇေမာင္သည္ စစ္ၿပီးေခတ္ ေအ၀မ္း႐ုပ္ရႇင္ ကုမၸဏီမႇ ႐ိုက္ကူးေသာ ႐ုပ္ရႇင္ဇာတ္ကားမ်ားတြင္ လူရႊင္ေတာ္ ဦးသာေဂါင္ အမည္ျဖင့္ ပါ၀င္သ႐ုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ ေအ၀မ္း႐ုပ္ရႇင္မႇ တစ္ေသြးတစ္ေျမ၊ ခ်ိန္တန္ၿပီ၊ ခ်စ္သက္ေ၀၊ ၀ိဥာဏ္ေမတၲာ၊ ဘုမသိဘမသိ၊ သားေရႊေဒါင္းေတာင္၊ ရတနာပံု၊ ဖာတစ္လံုးေခါင္းက်ား စသည့္ ဇာတ္ကားမ်ားတြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည္။
ဦးလႇေမာင္က ဟာသလူရႊင္ေတာ္ အျဖစ္သာမက က်ရာဇာတ္႐ုပ္ကုိ ပီျပင္စြာ သ႐ုပ္ေဆာင္ႏုိင္သူ ျဖစ္သည္။
႐ုပ္ရႇင္ဒါ႐ိုက္တာ
ဦးသာေဂါင္သည္ အခ်ဳိ႕႐ုပ္ရႇင္ ဇာတ္ကားမ်ားတြင္ ဓာတ္ပံုသတင္းေထာက္ ဦးလႇေမာင္အျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့ၿပီး ဇာတ္ကား အခ်ိဳ႕ကုိလည္း ဒါ႐ိုက္တာအျဖစ္ ႐ိုက္ကူးခဲ့ရာ စြယ္စံုရ အႏုပညာရႇင္ တစ္ဦးဟု ဆုိႏုိင္ပါသည္။ ဦးလႇေမာင္ ဒါ႐ိုက္တာအျဖစ္ ႐ိုက္ကူးခဲ့ေသာ ႐ုပ္ရႇင္ဇာတ္ကားမ်ားမႇာ ေမာင္ေမာင္စိုး႐ုပ္ရႇင္မႇ ေမ့တြက္တာ၊ ေရႊစင္ ႐ုပ္ရႇင္မႇ လူေယာက္်ား၊ ေကတုမတီ႐ုပ္ရႇင္မႇ ေဒါက္တာမာလာ စသည့္ ဇာတ္ကားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
ပန္းသာမစာဥ
ဦးသာေဂါင္ ပါ၀င္သ႐ုပ္ေဆာင္ထားသည့္ ထင္ရႇားေသာ ဇာတ္ကားမ်ားအနက္ ပရိသတ္ အႀကိဳက္ေတြ႕ခဲ့ရသည့္ ဇာတ္ကား တစ္ကားမႇာ သခင္ဘေသာင္း၏ ၀တၴဳကုိ ႐ုပ္ရႇင္အျဖစ္ ႐ိုက္ကူးတင္ဆက္ ထားသည့္ ပန္းသာမစာဥ ႐ုပ္ရႇင္ဇာတ္ကား ျဖစ္သည္။ ဦးသာေဂါင္သည္ ယင္းဇာတ္ကားတြင္ ပန္းသာၿမိဳ႕စား အႏြယ္မႇ ဆင္းသက္လာေသာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ ဦးပန္းေအာင္အျဖစ္ ပီျပင္စြာ သ႐ုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။
ဦးသာေဂါင္ႏႇင့္အတူ အသက္ ၁၁ ႏႇစ္ သားအရြယ္ သားျဖစ္သူ ေမာင္မ်ိဳးဆက္သည္လည္း မစာဥ၏ေမာင္ စိန္းေအာင္ အျဖစ္ ပါ၀င္သ႐ုပ္ေဆာင္ ခဲ့သည္။ ဦးသာေဂါင္ႏႇင့္ ဇနီး ေဒၚသိန္းဟန္တုိ႔၏သား ေမာင္မ်ိဳးဆက္မႇာ ႐ုပ္ရႇင္႐ိုက္ကူးအၿပီး ဂ်စ္ကား အတုိက္ခံရသျဖင့္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့သည္။ ေမာင္မ်ိဳးဆက္သည္ မစၥနယ္လ္ဆင္ ေက်ာင္းသားကေလး ျဖစ္ပါသည္။
စစ္ေျမျပင္သုိ႔
ဦးသာေဂါင္သည္ ေအ၀မ္းျခံ၌ လုပ္သားကေလး တစ္ဦးအျဖစ္ စတင္၀င္ေရာက္ လုပ္ကုိင္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ဘီအိုင္ေအတပ္မ်ား စစ္ေျမျပင္သုိ႔ ခ်ီတက္ၾကစဥ္ ဦးသာေဂါင္လည္း အတူလုိက္ပါ သြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္ ဗိုလ္မင္းေခါင္၏တပ္ ရခုိင္သုိ႔ စစ္ခ်ီခဲ့စဥ္က ဦးသာေဂါင္သည္ ဆင္းရဲပင္ပန္းစြာျဖင့္ လုိက္ပါကာ စစ္မႇတ္တမ္း ဓာတ္ပံုမ်ား ႐ိုက္ကူးခဲ့သည္။
႐ုပ္ရႇင္အႏုပညာရႇင္မ်ား
ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး အတြက္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ ခဲ့ၾကရာတြင္ ႐ုပ္ရႇင္နယ္မႇ အႏုပညာရႇင္ မ်ားသည္လည္း က်ရာက႑မႇ တစ္တပ္တစ္အား ပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္။ ဦးသာေဂါင္တုိ႔ ရခုိင္ေဒသသုိ႔ စစ္ခ်ီတက္ခဲ့ ၾကစဥ္ကလည္း ေရႇ႕ေျပးကင္းတပ္မႇဴးမႇာ မာနရႇင္ ဇာတ္ကားျဖင့္ ထင္ရႇားခဲ့သူ ဒါ႐ိုက္တာဦးဘရႇင္ ျဖစ္သည္။ ဦးဘရႇင္သည္ အဂၤလိပ္ေခတ္ ဆပ္ပါးမုိင္းနား တပ္သားေဟာင္းႀကီး ဗိုလ္ဘရႇင္အျဖစ္ ဦးသာေဂါင္ႏႇင့္အတူ ဦးေဆာင္ ခ်ီတက္ခဲ့သည္။
ဆင္းရဲပင္ပန္းမႈ
ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္ ဗိုလ္မင္းေခါင္၏ စစ္ေၾကာင္းမႇာ ဧရာ၀တီ ျမစ္၀ကြၽန္းေပၚ ေဒသမႇ ရခုိင္႐ိုးမကုိ ျဖတ္ေက်ာ္ကာ ခ်ီတက္ခဲ့ၾကရရာ မ်ားစြာဆင္းရဲ ပင္ပန္းလႇသည္။ တစ္ခါတစ္ရံ ေတာတြင္း၌ ျဖစ္သလုိ ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္ ၾကရ၏။ ၀မ္းပ်က္ေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈေၾကာင့္ ေရကုိလည္း ၿခိဳးျခံေခြၽတာ ေသာက္ၾကရသည္။ အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္ ေသာက္ေရတြင္းတူးကာ ေဆးခတ္ၿပီးမႇ ေသာက္ၾကရ၏။
ေတာစခန္းေရာက္ ဦးသာေဂါင္
ေတာစခန္း တစ္ေနရာတြင္ ေတြ႕ရသည့္ ဦးသာေဂါင္၏ပံုကုိ ဘီအိုင္ေအတပ္ႏႇင့္အတူ ခ်ီတက္ လုိက္ပါသြားခဲ့သူ မိတ္ေဆြတစ္ဦးက '' ေတာလယ္ေကာင္ လက္ယက္ တြင္းကေလး တစ္ခု၏ေရႇ႕တြင္ ငႇက္ေပ်ာဖက္ပံုကုိ ခြကာ၊ ကာကီေဘာင္းဘီတုိ၊ ကာကီအက်ႌ လက္တုိႏႇင့္ ေျခပတ္ညိဳညိဳ ဒူးဆစ္အထိ ပတ္လ်က္ စစ္ဖိနပ္ႀကီး စီးထားၿပီး ေဆာင့္ေၾကာင့္ႀကီး ထုိင္ေနေသာ ဗုိလ္သာေဂါင္ႀကီးအား ခ်စ္ေရစင္ ဇာတ္ကားတြင္ ပန္းေဒြးႀကီး အျဖစ္ျဖင့္ ျမင္ဖူးၾကသူမ်ားအဖုိ႕ ေတြး၍ျမင္ၾကည့္ၾက ေစခ်င္ပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္ႏႇင့္ ဗုိလ္မင္းေခါင္တုိ႔ ႏႇစ္ဦးအဖုိ႔ေတာ့ ရယ္ခ်င္လြန္းပါလ်က္ႏႇင့္ မနည္းႀကိဳးစား၍ ဣေၿႏၵ ဆယ္ေန ခဲ့ၾကရပါေတာ့သည္'' ဟူ၍ ေရးသားေဖာ္ျပ ခဲ့ဖူးပါသည္။
ျပည္တြင္း ေသာင္းက်န္းမႈမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ရရႇိခဲ့ၿပီးေနာက္ ျပည္တြင္း ေသာင္းက်န္းမႈမ်ား ဆက္လက္ ေပၚေပါက္ခဲ့ရရာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ အေနျဖင့္ တုိက္ခုိက္ႏႇိမ္နင္းမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ခဲ့ရသည္။ ထုိစဥ္ကလည္း ဦးသာေဂါင္သည္ စစ္သတင္းေထာက္အျဖစ္ စစ္ေျမျပင္ကို သံခ်ပ္ကာ ကားမ်ားစီးလ်က္ လိုက္ပါကာ စစ္သတင္းမ်ား ရယူျခင္း၊ ဓာတ္ပံုမႇတ္တမ္းမ်ား ရယူျခင္းတုိ႔ကုိ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။
ေဆးစက္က်ရာ
ဦးသာေဂါင္သည္ ႐ုပ္ရႇင္ေလာက တြင္လည္း ၀ါရင့္သ႐ုပ္ေဆာင္တစ္ဦး ျဖစ္ပါသည္။ ေဆးစက္က်ရာ အ႐ုပ္ထင္သူဟုပင္ ဆုိႏုိင္ပါသည္။ ေရငန္ပုိင္ ဦးရႇင္ႀကီး အေၾကာင္း ႐ုိက္ကူးထားေသာ ေစာင္းေတာ္ရႇင္ ဇာတ္ကားတြင္ ျပည္လႇေဖ၏ သူငယ္ခ်င္းအျဖစ္ အေကာင္းဆံုး သ႐ုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ခဲ့သည္။ ရတနာပံု ဇာတ္ကားတြင္ တရား႐ံုး ဘီးလစ္စာေရးႀကီးအျဖစ္ ပီျပင္စြာ သ႐ုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။
ေနာက္ဆံုး သ႐ုပ္ေဆာင္မႈ
ဦးသာေဂါင္ေခၚ စစ္သတင္းေထာက္အျဖစ္ ထင္ရႇားခဲ့သူ ဦးလႇေမာင္သည္ ႐ုပ္ရႇင္ဇာတ္ကားေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္တြင္ ပါ၀င္ သ႐ုပ္ေဆာင္ခဲ့ရာ ေနာက္ဆံုး ပါ၀င္ခဲ့ေသာ ဇာတ္ကားမႇာ ျပည္ေတာ္ေအး ႐ုပ္ရႇင္မႇ ခ်စ္သူ႕လိမၼာႏႇင့္ ေရႊဗမာ ႐ုပ္ရႇင္မႇ မြန္းဂ်န္း႐ုပ္ရႇင္ ဇာတ္ကားမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ဦးသာေဂါင္သည္ ၁၉၇၅ ခုႏႇစ္ တေပါင္း ပြဲေတာ္တြင္ ႐ုပ္ရႇင္ပညာသည္ မ်ားႏႇင့္အတူ ေနာက္ဆံုးကျပ ေဖ်ာ္ေျဖခဲ့သည္။
ဘ၀နိဂံုး
ဦးသာေဂါင္သည္ ၂ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၉၇၆ ခုတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေဂၚဒြင္လမ္း (ယခု ၿမိဳ႕မေက်ာင္းလမ္း)ရႇိ စစ္ေဆး႐ံုသို႔ တက္ေရာက္ကာ ေသြးတုိးႏႇင့္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါမ်ား ကုသခဲ့သည္။ ယင္းသုိ႔ ကုသေနစဥ္အတြင္း ၁၉ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၉၇၆ အသက္ ၇၅ ႏႇစ္ အရြယ္တြင္ ကြယ္လြန္သြားပါသည္။ ကြယ္လြန္စဥ္ ဇနီးေဒၚသိန္းဟန္ႏႇင့္ သားေမာင္မ်ိဳးတင့္တုိ႔ က်န္ရစ္ခဲ့သည္။
ဦးသာေဂါင္သည္ မကြယ္လြန္မီကပင္ ဆႏၵအေလ်ာက္ မိမိ၏ ခႏၶာကုိယ္အား ေဆးတကၠသုိလ္(၁)သုိ႔ လႇဴဒါန္းသြားခဲ့သည္။
ေမာ္ကြန္း၀င္ တတိယဆင့္
ဦးသာေဂါင္ေခၚ စစ္သတင္းေထာက္ ဦးလႇေမာင္၏ ဘီအုိင္ေအ တပ္ႏႇင့္အတူ ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရး တုိက္ပြဲမ်ားကုိ မႇတ္တမ္းတင္ ဓာတ္ပံု၊ ႐ုပ္ရႇင္မ်ားအား စြန္႔စြန္႔စားစား ႐ိုက္ကူးေပးခဲ့ျခင္း တို႕ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရက ေမာ္ကြန္း၀င္ တတိယဆင့္ ေပးအပ္ခ်ီးျမႇင့္ ခဲ့ပါသည္။
႐ုပ္ရႇင္သ႐ုပ္ေဆာင္ ဟာသလူရႊင္ေတာ္ ဦးသာေဂါင္ သုိ႔မဟုတ္ စစ္သတင္းေထာက္ ဦးလႇေမာင္ကား တုိင္းျပည္အတြက္ တစ္ဖက္တစ္လမ္းမႇ အက်ိဳးျပဳခဲ့သူ အႏုပညာရႇင္တစ္ဦး ျဖစ္ပါသည္။
က်မ္းကုိး ၁။ ျမန္မာ့႐ုပ္ရႇင္သမုိင္း၊ ေငြရတုကာလ (၁၉၂၀-၁၉၄၅) ၂။ ေတာင္ငူနယ္ဖြား႐ုပ္ရႇင္မင္းသား (ေမာင္ခ်ိဳမင္း-ကႏၲရ၀တီ) ေကတုမတီ မဂၢဇင္းအမႇတ္(၂)၊ ၂၀၀၈ ဒီဇင္ဘာ ၃။ စစ္ျပန္ႀကီးဗိုလ္သာေဂါင္(ၾကည္လြင္-ၿမိဳ႕မ) စစ္ျပန္မဂၢဇင္း
Eleven Media Group
