(ၿဗိတိန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း တိုနီဘလဲ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရႇိ Myanmar Peace Center ၌ မိန္႔ခြန္း ေျပာၾကားေနစဥ္)
ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ေရာက္ရႇိေနေသာ ၿဗိတိန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း တိုနီဘလဲက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ရာတြင္ အျပန္အလႇန္ ယံုၾကည္မႈ သည္ အဓိက အေရးပါသည့္ အခန္းက႑မႇ ပါ၀င္ေၾကာင္း ႏို၀င္ဘာ ၁၅ ရက္က ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေရး ဗဟိုဌာန (Myanmar Peace Center) တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
တိုနီဘလဲသည္ MPC ၌ Countering Extremism and Promoting Inter-faith Understanding in a Globalizing World ေခါင္း စဥ္ျဖင့္ ေဆြးေႏြး ေျပာၾကားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံတြင္ ေျမာက္အုိင္ယာလန္ ေဒသတြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ခဲ့စဥ္က ရရႇိခဲ့သည့္ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားကို ၿဗိတိန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း တိုနီဘလဲက ျပန္လည္ေ၀မွ်ခဲ့သည္။
''ေျမာက္အိုင္ယာလန္ ခြဲထြက္အဖြဲ႕ေတြနဲ႔ ပဋိပကၡျဖစ္ခ်ိန္က အတူတူထိုင္ၿပီး ေဆြးေႏြးဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေလာက္တဲ့ အေျခအေနပါ။ ဒါေပမဲ့ ပစ္ခတ္ မႈေတြ ပဋိပကၡေတြကိုရပ္ၿပီး ႏႇစ္ဖက္ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ႏိုင္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႕စြာ ဆက္လက္ေဖာ္ေဆာင္ဖို႔ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္'' ဟု မစၥတာဘလဲက ဆိုသည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ဖို႔အတြက္ ႏႇစ္ဦးႏႇစ္ဖက္ နားလည္လက္ခံႏိုင္မည့္ ေဆြးေႏြးမႈျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း ၊ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနစဥ္ ျဖစ္ေပၚေနသည့္ ပဋိပကၡမ်ားႏႇင့္ မေက်နပ္မႈမ်ားကို ရပ္ဆိုင္းထားသင့္ေၾကာင္း၊ ႏႇစ္ဖက္စလံုးမႇ လက္ခံ သည့္ သေဘာတူညီမႈ ရယူရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံေရးႏႇင့္ ပဋိပကၡ အေရးသာမက စီးပြားေရးကိုလည္း ထည့္သြင္းေဆြးေႏြး ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေနာက္ဆံုးအေနျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ေဖာ္ေဆာင္ျခင္းအား အေလွ်ာ့ေပး ရပ္တန္႔ျခင္း မျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ အခ်က္ငါးခ်က္ျဖင့္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း တိုနီဘလဲက ေထာက္ျပ ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။
''ပဋိပကၡေတြကို ေဆြးေႏြးပြဲက တစ္ဆင့္ ေျဖရႇင္းဖို႔ ဆႏၵရႇိတယ္ဆိုရင္ တစ္ဖက္က ေျပာတာကို တစ္ဖက္က နားေထာင္ရပါမယ္။ ဒါဟာ႐ိုးရႇင္းတဲ့ ကိစၥေလး တစ္ခုဆိုေပမယ့္ ဒီအခ်က္ကေန ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေမြးဖြားေပးႏိုင္ ပါတယ္။ ႏႇစ္ဖက္စလံုး က ျဖစ္ခ်င္တာေတြ ကို ေျပာေနမယ့္အစား အခ်င္းခ်င္း နားလည္မႈနဲ႔ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ဖို႔ လိုပါတယ္'' ဟု ၎က အၾကံျပဳခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ သက္ဆိုင္သူမ်ား အေနျဖင့္ လံုျခံဳမႈရႇိမႇသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ထိေရာက္စြာ က်င္းပႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပေနခ်ိန္ ပဋိပကၡမ်ား ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားေနပါက ေဆြးေႏြးပြဲအေပၚ ယံုၾကည္မႈ ေလ်ာ့နည္းေစႏိုင္သည့္ အတြက္ မုန္းတီးမႈမ်ားႏႇင့္ ေဒါသမ်ား မရႇိသင့္ေၾကာင္း တိုနီဘလဲက ေျပာၾကားသည္။ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား ေဖာ္ေဆာင္ ရာတြင္ လည္း ႏႇစ္ဖက္စလံုးမႇ နားလည္လက္ခံရန္ လိုအပ္သည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသည္ ျဖစ္ရပ္တစ္ခု မဟုတ္ေၾကာင္း လုပ္ငန္းစဥ္ တစ္ခုသာျဖစ္ၿပီး အစဥ္တစိုက္ ေဖာ္ေဆာင္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း ၎က ေျပာ ၾကားသည္။ ထို႔ေနာက္ MPC ၏ေမးခြန္းမ်ားကို ျပန္လည္ ေျဖၾကားရာတြင္ မတူညီသည့္ လူမ်ဳိးမ်ားႏႇင့္ ဘာသာ၀င္ မ်ား ေနထိုင္ သည့္ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္း တစ္ခုတြင္ သည္းခံမႈႏႇင့္ ေလးစားမႈရႇိရန္ လိုအပ္သည့္အျပင္ ဒီမိုကေရစီႏႇင့္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈရႇိရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ေဖာ္ေဆာင္ေနစဥ္အတြင္း ႏိုင္ငံေရး သမားမ်ားအေနျဖင့္ ကိုယ္က်ဳိးရႇာျခင္း မျပဳလုပ္ရန္ အေရးႀကီးေၾကာင္း၊ မိမိႏႇင့္ အျမင္မတူသူမ်ားအား နားလည္လက္ခံေစရန္ ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းျခင္းသာ ျပဳလုပ္သင့္ေၾကာင္း မစၥတာဘလဲမႇ ထည့္သြင္းေျဖဆိုခဲ့သည္။
ေမးျမန္းေဆြးေႏြးသည့္ က႑တြင္ မစၥတာဘလဲကို MPC မႇ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ ထားသည့္ ေမးခြန္းမ်ား ေမးျမန္းခဲ့ေသာ္လည္း မီဒီယာမ်ားမႇ ေမးျမန္းခြင့္မရခဲ့ေပ။
တိုနီဘလဲသည္ MPC ၌ Countering Extremism and Promoting Inter-faith Understanding in a Globalizing World ေခါင္း စဥ္ျဖင့္ ေဆြးေႏြး ေျပာၾကားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံတြင္ ေျမာက္အုိင္ယာလန္ ေဒသတြင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ခဲ့စဥ္က ရရႇိခဲ့သည့္ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားကို ၿဗိတိန္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း တိုနီဘလဲက ျပန္လည္ေ၀မွ်ခဲ့သည္။
''ေျမာက္အိုင္ယာလန္ ခြဲထြက္အဖြဲ႕ေတြနဲ႔ ပဋိပကၡျဖစ္ခ်ိန္က အတူတူထိုင္ၿပီး ေဆြးေႏြးဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေလာက္တဲ့ အေျခအေနပါ။ ဒါေပမဲ့ ပစ္ခတ္ မႈေတြ ပဋိပကၡေတြကိုရပ္ၿပီး ႏႇစ္ဖက္ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ႏိုင္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႕စြာ ဆက္လက္ေဖာ္ေဆာင္ဖို႔ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္'' ဟု မစၥတာဘလဲက ဆိုသည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ဖို႔အတြက္ ႏႇစ္ဦးႏႇစ္ဖက္ နားလည္လက္ခံႏိုင္မည့္ ေဆြးေႏြးမႈျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း ၊ ေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနစဥ္ ျဖစ္ေပၚေနသည့္ ပဋိပကၡမ်ားႏႇင့္ မေက်နပ္မႈမ်ားကို ရပ္ဆိုင္းထားသင့္ေၾကာင္း၊ ႏႇစ္ဖက္စလံုးမႇ လက္ခံ သည့္ သေဘာတူညီမႈ ရယူရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ ႏိုင္ငံေရးႏႇင့္ ပဋိပကၡ အေရးသာမက စီးပြားေရးကိုလည္း ထည့္သြင္းေဆြးေႏြး ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေနာက္ဆံုးအေနျဖင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ေဖာ္ေဆာင္ျခင္းအား အေလွ်ာ့ေပး ရပ္တန္႔ျခင္း မျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း စသည္ျဖင့္ အခ်က္ငါးခ်က္ျဖင့္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း တိုနီဘလဲက ေထာက္ျပ ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။
''ပဋိပကၡေတြကို ေဆြးေႏြးပြဲက တစ္ဆင့္ ေျဖရႇင္းဖို႔ ဆႏၵရႇိတယ္ဆိုရင္ တစ္ဖက္က ေျပာတာကို တစ္ဖက္က နားေထာင္ရပါမယ္။ ဒါဟာ႐ိုးရႇင္းတဲ့ ကိစၥေလး တစ္ခုဆိုေပမယ့္ ဒီအခ်က္ကေန ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေမြးဖြားေပးႏိုင္ ပါတယ္။ ႏႇစ္ဖက္စလံုး က ျဖစ္ခ်င္တာေတြ ကို ေျပာေနမယ့္အစား အခ်င္းခ်င္း နားလည္မႈနဲ႔ ယံုၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ဖို႔ လိုပါတယ္'' ဟု ၎က အၾကံျပဳခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ သက္ဆိုင္သူမ်ား အေနျဖင့္ လံုျခံဳမႈရႇိမႇသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ထိေရာက္စြာ က်င္းပႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပေနခ်ိန္ ပဋိပကၡမ်ား ဆက္လက္ ျဖစ္ပြားေနပါက ေဆြးေႏြးပြဲအေပၚ ယံုၾကည္မႈ ေလ်ာ့နည္းေစႏိုင္သည့္ အတြက္ မုန္းတီးမႈမ်ားႏႇင့္ ေဒါသမ်ား မရႇိသင့္ေၾကာင္း တိုနီဘလဲက ေျပာၾကားသည္။ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား ေဖာ္ေဆာင္ ရာတြင္ လည္း ႏႇစ္ဖက္စလံုးမႇ နားလည္လက္ခံရန္ လိုအပ္သည္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသည္ ျဖစ္ရပ္တစ္ခု မဟုတ္ေၾကာင္း လုပ္ငန္းစဥ္ တစ္ခုသာျဖစ္ၿပီး အစဥ္တစိုက္ ေဖာ္ေဆာင္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း ၎က ေျပာ ၾကားသည္။ ထို႔ေနာက္ MPC ၏ေမးခြန္းမ်ားကို ျပန္လည္ ေျဖၾကားရာတြင္ မတူညီသည့္ လူမ်ဳိးမ်ားႏႇင့္ ဘာသာ၀င္ မ်ား ေနထိုင္ သည့္ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္း တစ္ခုတြင္ သည္းခံမႈႏႇင့္ ေလးစားမႈရႇိရန္ လိုအပ္သည့္အျပင္ ဒီမိုကေရစီႏႇင့္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈရႇိရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ေဖာ္ေဆာင္ေနစဥ္အတြင္း ႏိုင္ငံေရး သမားမ်ားအေနျဖင့္ ကိုယ္က်ဳိးရႇာျခင္း မျပဳလုပ္ရန္ အေရးႀကီးေၾကာင္း၊ မိမိႏႇင့္ အျမင္မတူသူမ်ားအား နားလည္လက္ခံေစရန္ ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းျခင္းသာ ျပဳလုပ္သင့္ေၾကာင္း မစၥတာဘလဲမႇ ထည့္သြင္းေျဖဆိုခဲ့သည္။
ေမးျမန္းေဆြးေႏြးသည့္ က႑တြင္ မစၥတာဘလဲကို MPC မႇ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ ထားသည့္ ေမးခြန္းမ်ား ေမးျမန္းခဲ့ေသာ္လည္း မီဒီယာမ်ားမႇ ေမးျမန္းခြင့္မရခဲ့ေပ။
EMG
