ျမန္ဇမၺဴေပၚ၊ ဉာဏ္ယူေမွ်ာ္သည္၊ သူေတာ္ကၽြႏ္ုပ္၊ နား၏တန္ဆာ၊ နား၀င္သာေအာင္၊ လကၤာပုဒ္ျဖင့္၊ အာလုပ္ ခ်ဳိျမ၊ စကားပံုသ႐ုပ္၊ တမ်ဳိးထုတ္ၿပီးလွ်င္၊ အခ်ဳပ္ကို ျပခဲ့မည္။
၁။ ဗုဒၶဆာယာကို တြယ္ရမည္။ ႐ုပ္လွတာကို ပယ္ရမည္။
ဗုဒၶဆာယာကို တြယ္မွ ေအးျမရာသည္။ ႐ုပ္လွတာကို ပယ္မွ ေဘးပကြာမည္။
၂။ ေသရည္ကို မေသာက္ႏွင့္။ ေရၾကည္ကို မေႏွာက္ႏွင့္။
ေသရည္ကိုေသာက္က အပါယ္ဘံု က်တတ္သည္။ ေရၾကည္ကိုေႏွာက္က အနယ္အမႈန္ ထတတ္သည္။
၃။ ထင္တိုင္းလည္း ႏွိပ္၍ မဆိုႏွင့္။ ၀င္တိုင္းလည္း သိပ္၍ မမ်ဳိႏွင့္။
ထင္တိုင္းႏွိပ္၍ဆိုက ရန္အသြယ္သြယ္ ပြါးတတ္သည္။ ၀င္တိုင္းသိပ္၍ မ်ဳိက အႏၲရာယ္မ်ားတတ္သည္။
၄။ ေဂါဏမံသံကိုလည္း မစားႏွင့္။ ေကာဓျခံရံကိုလည္း မပြါးႏွင့္။ *
ေဂါဏမံသံကိုစားက မိဘသဖြယ္ ျဖစ္ေပသည္။ ေကာဓျခံရံကိုပြါးက အထိကရ အပါယ္နစ္ေခ်သည္။
၅။ အယုတ္တရားကို အလိုမရွိႏွင့္။ မဟုတ္စကားကို မဆိုဘိႏွင့္။
အယုတ္ရားကို အလိုရွိက ဘဂ၀ါ၏ စကားကို ပယ္ရာက်ေခ်သည္။ မဟုတ္စကားကို ဆိုမိက သမာဓိတရားကို ကြယ္ပရေလသည္။
၆။ ျမႇဴသလုိပံုႏွင့္ ကေလးကို မစႏွင့္။ လူကို ယံုသျဖင့္ အေႂကြးကို မခ်ႏွင့္။
ျမႇဴသလိုပံုႏွင့္ ကေလးကို စက ကေလးအမိုက္မို႔ ဆဲတတ္သည္။ လူကို ယံုသျဖင့္ အေႂကြးကိုခ်က အေရးမစိုက္သျဖင့္ မြဲတတ္သည္။
၇။ အမ်ဳိးယုတ္သူ အဆင္းလွလွ်င္ သတိထား။ တန္ခိုးႏုပ္သူ ထမင္း၀လွ်င္ မက်ီစားႏွင့္။
အမ်ဳိးယုတ္သူ အဆင္းလွက စာဂတန္တတ္သည္။ တန္ခိုးႏုပ္သူ ထမင္း၀က မာနထန္တတ္သည္။
၈။ အဟုတ္အမွန္ကိုလည္း သိမွ။ အလုပ္အၾကံလည္း ရွိမွ။
အဟုတ္အမွန္ကို သိမွ သံသရာ ေဘးပ၍ အေနက်ယ္ၾကမည္။ အလုပ္အၾကံရွိမွ ဆန္ရွာေရးလွ၍ အေျခတယ္ၾကမည္။
၉။ သူေဌးလို ႂကြယ္ေသာ္လည္း မာန္စြယ္မထႏွင့္။ ေျမြေပြးကို ငယ္ေသာ္လည္း အလမၸာယ္ မျပႏွင့္။
သူေဌးလို ႂကြယ္သည္ဟု မာန္စြယ္ထက အ႐ိုအေသနည္းလို႔ ေျပ(ျပည္) မုန္းတတ္သည္။ ေျမြေပြးကို ငယ္သည္ဟု အလမၸာယ္ျပက ထိုေျမြခဲလို႔ ေသဆံုးတတ္သည္။
၁၀။ မေတာ္ဘဲ မ၀ယ္ႏွင့္။ မေခၚဘဲ မလည္ႏွင့္။
မေတာ္ဘဲ ၀ယ္ေလက အသျပာဓန ႐ႈံးတတ္သည္။ မေခၚဘဲ လည္ေခ်က မၾကာခဏ မုန္းတတ္သည္။
၁၁။ မေတာ္တာကို မျမည္းစားႏွင့္။ အေဖာ္မပါလွ်င္ ခရီးမသြားႏွင့္။
မေတာ္တာကို ျမည္းစားက ေဘးရလို႔ ေရာဂါပြါးတတ္သည္။ အေဖာ္မပါဘဲ ခရီးသြားက အေရးမလွသမို႔ ေသာကမ်ားတတ္သည္။
၁၂။ ခရီးကိုလည္း အျပင္းမသြားႏွင့္။ မီးကိုလည္း အႂကြင္းမထားႏွင့္။
ခရီးကို အျပင္းသြားက မွားတတ္သည္။ မိးကို အႂကြင္းထားက ပြါးတတ္သည္။
၁၃။ ဆရာေျပာသမွ်ကို အၿပီးမမွားေလႏွင့္။ အနာေရာဂါကို မႀကီးပြါးေစႏွင့္။
ဆရာေျပာသမွ်ကို အၿပီးမွားက မုခ်ေမွာက္တတ္သည္။ အနာေရာဂါကို ႀကီးပြါးေစက ဒုကၡေရာက္တတ္သည္။
(က) စကားစကား ေျပာဖန္မ်ားက စကားထဲက ဇာတိျပ၍ မာနတံခြန္ ထူတတ္သည္။
(ခ) ဘုရား, တရား ေဟာဖန္မ်ားက တရားထဲက ပါဠိရ၍ ဒါန အလြန္ လွဴတတ္သည္။
(ဂ) အမ်ဳိးျဖတ္မွ အ႐ိုးၾကံရာသည္။ တန္ခုိးလွ်ပ္မွ အဖိုးတန္ပါသည္။
သံသရာေလာက၊ ႏွစ္၀အက်ဳိး၊ ပြါးတိုးေစမႈ၊ အာ႐ံုျပဳလ်က္၊ ဦးႏုမည္ေခၚ၊ ငါသူေတာ္လွ်င္၊ နာေပ်ာ္ဖြယ္ရာ၊ ဆံုးမစာကို၊ ဒါယိကာ ဒါယိကာမ၊ မွတ္သားၾက၍၊ ေန႔ ည ေလ့က်က္ကုန္ၾကေလာ့။
***
ဖိုးသူေတာ္ဦးႏုစကားပံု ၿပီး၏။
* ေဂါဏမံသံ = အမဲသား ၊ ေကာဓ = အမ်က္ထြက္ျခင္း
ကိုးကား။ ။ ဗုဒၶဘာသာ အေျခခံလက္စြဲ ဆယ္ေစာင္တြဲ (ဦးေမာင္ေမာင္ - ဟံသာ၀တီ)
ေသရည္ကိုေသာက္က အပါယ္ဘံု က်တတ္သည္။ ေရၾကည္ကိုေႏွာက္က အနယ္အမႈန္ ထတတ္သည္။
၃။ ထင္တိုင္းလည္း ႏွိပ္၍ မဆိုႏွင့္။ ၀င္တိုင္းလည္း သိပ္၍ မမ်ဳိႏွင့္။
ထင္တိုင္းႏွိပ္၍ဆိုက ရန္အသြယ္သြယ္ ပြါးတတ္သည္။ ၀င္တိုင္းသိပ္၍ မ်ဳိက အႏၲရာယ္မ်ားတတ္သည္။
၄။ ေဂါဏမံသံကိုလည္း မစားႏွင့္။ ေကာဓျခံရံကိုလည္း မပြါးႏွင့္။ *
ေဂါဏမံသံကိုစားက မိဘသဖြယ္ ျဖစ္ေပသည္။ ေကာဓျခံရံကိုပြါးက အထိကရ အပါယ္နစ္ေခ်သည္။
၅။ အယုတ္တရားကို အလိုမရွိႏွင့္။ မဟုတ္စကားကို မဆိုဘိႏွင့္။
အယုတ္ရားကို အလိုရွိက ဘဂ၀ါ၏ စကားကို ပယ္ရာက်ေခ်သည္။ မဟုတ္စကားကို ဆိုမိက သမာဓိတရားကို ကြယ္ပရေလသည္။
၆။ ျမႇဴသလုိပံုႏွင့္ ကေလးကို မစႏွင့္။ လူကို ယံုသျဖင့္ အေႂကြးကို မခ်ႏွင့္။
ျမႇဴသလိုပံုႏွင့္ ကေလးကို စက ကေလးအမိုက္မို႔ ဆဲတတ္သည္။ လူကို ယံုသျဖင့္ အေႂကြးကိုခ်က အေရးမစိုက္သျဖင့္ မြဲတတ္သည္။
၇။ အမ်ဳိးယုတ္သူ အဆင္းလွလွ်င္ သတိထား။ တန္ခိုးႏုပ္သူ ထမင္း၀လွ်င္ မက်ီစားႏွင့္။
အမ်ဳိးယုတ္သူ အဆင္းလွက စာဂတန္တတ္သည္။ တန္ခိုးႏုပ္သူ ထမင္း၀က မာနထန္တတ္သည္။
၈။ အဟုတ္အမွန္ကိုလည္း သိမွ။ အလုပ္အၾကံလည္း ရွိမွ။
အဟုတ္အမွန္ကို သိမွ သံသရာ ေဘးပ၍ အေနက်ယ္ၾကမည္။ အလုပ္အၾကံရွိမွ ဆန္ရွာေရးလွ၍ အေျခတယ္ၾကမည္။
၉။ သူေဌးလို ႂကြယ္ေသာ္လည္း မာန္စြယ္မထႏွင့္။ ေျမြေပြးကို ငယ္ေသာ္လည္း အလမၸာယ္ မျပႏွင့္။
သူေဌးလို ႂကြယ္သည္ဟု မာန္စြယ္ထက အ႐ိုအေသနည္းလို႔ ေျပ(ျပည္) မုန္းတတ္သည္။ ေျမြေပြးကို ငယ္သည္ဟု အလမၸာယ္ျပက ထိုေျမြခဲလို႔ ေသဆံုးတတ္သည္။
၁၀။ မေတာ္ဘဲ မ၀ယ္ႏွင့္။ မေခၚဘဲ မလည္ႏွင့္။
မေတာ္ဘဲ ၀ယ္ေလက အသျပာဓန ႐ႈံးတတ္သည္။ မေခၚဘဲ လည္ေခ်က မၾကာခဏ မုန္းတတ္သည္။
၁၁။ မေတာ္တာကို မျမည္းစားႏွင့္။ အေဖာ္မပါလွ်င္ ခရီးမသြားႏွင့္။
မေတာ္တာကို ျမည္းစားက ေဘးရလို႔ ေရာဂါပြါးတတ္သည္။ အေဖာ္မပါဘဲ ခရီးသြားက အေရးမလွသမို႔ ေသာကမ်ားတတ္သည္။
၁၂။ ခရီးကိုလည္း အျပင္းမသြားႏွင့္။ မီးကိုလည္း အႂကြင္းမထားႏွင့္။
ခရီးကို အျပင္းသြားက မွားတတ္သည္။ မိးကို အႂကြင္းထားက ပြါးတတ္သည္။
၁၃။ ဆရာေျပာသမွ်ကို အၿပီးမမွားေလႏွင့္။ အနာေရာဂါကို မႀကီးပြါးေစႏွင့္။
ဆရာေျပာသမွ်ကို အၿပီးမွားက မုခ်ေမွာက္တတ္သည္။ အနာေရာဂါကို ႀကီးပြါးေစက ဒုကၡေရာက္တတ္သည္။
(က) စကားစကား ေျပာဖန္မ်ားက စကားထဲက ဇာတိျပ၍ မာနတံခြန္ ထူတတ္သည္။
(ခ) ဘုရား, တရား ေဟာဖန္မ်ားက တရားထဲက ပါဠိရ၍ ဒါန အလြန္ လွဴတတ္သည္။
(ဂ) အမ်ဳိးျဖတ္မွ အ႐ိုးၾကံရာသည္။ တန္ခုိးလွ်ပ္မွ အဖိုးတန္ပါသည္။
သံသရာေလာက၊ ႏွစ္၀အက်ဳိး၊ ပြါးတိုးေစမႈ၊ အာ႐ံုျပဳလ်က္၊ ဦးႏုမည္ေခၚ၊ ငါသူေတာ္လွ်င္၊ နာေပ်ာ္ဖြယ္ရာ၊ ဆံုးမစာကို၊ ဒါယိကာ ဒါယိကာမ၊ မွတ္သားၾက၍၊ ေန႔ ည ေလ့က်က္ကုန္ၾကေလာ့။
***
ဖိုးသူေတာ္ဦးႏုစကားပံု ၿပီး၏။
* ေဂါဏမံသံ = အမဲသား ၊ ေကာဓ = အမ်က္ထြက္ျခင္း
ကိုးကား။ ။ ဗုဒၶဘာသာ အေျခခံလက္စြဲ ဆယ္ေစာင္တြဲ (ဦးေမာင္ေမာင္ - ဟံသာ၀တီ)
