ေသြးတိုးအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

28-10-2013

ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ပမာဏ ျမင့္တက္ျခင္းကို ေသြးတိုး သည္ဟု ေျပာဆို ၾကပါသည္။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ပမာဏ ဆိုသည္မွာ ႏွလံုးမွ ညွစ္ထုတ္ လိုက္ေသာ ေသြးမ်ားမွ ေသြးလႊတ္ေၾကာ နံရံေပၚသို႔ သက္ေရာက္ေသာ ဖိအားကို ဆိုလိုပါသည္။ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ပမာဏကုိ မီလီမီတာ မာက်ဴရီ (mmHg) ဟူေသာ ယူနစ္ျဖင့္ ေဖာ္ျပပါသည္။ အေပၚ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ပမာဏႏွင့္ ေအာက္ေသြး ေပါင္ ခ်ိန္ပမာဏ ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိး ရွိပါသည္။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကုိ ေဖာ္ျပရာတြင္ ဥပမာအားျဖင့္ ၁၂၀/၈၀ ဟူေသာ ဂဏန္း ႏွစ္မ်ဳိးျဖင့္ ေဖာ္ျပ ထားပါသည္။ ေသြးတိုးေသာ အခါ ၎ပမာဏ ႏွစ္ခု အနက္မွ ေပၚေသြး တစ္မ်ဳိးတည္း ျဖစ္ေစ၊ ေအာက္ေသြး တစ္မ်ဳိးတည္း ျဖစ္ေစ၊ အေပၚ ေအာက္ေသြး ႏွစ္မ်ဳိး လုံးျဖစ္ေစ ျမင့္တက္ႏိုင္ ပါသည္။အေပၚ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ဆုိသည္မွာ ႏွလုံးမွ ေသြးမ်ားကုိ ညွစ္ထုတ္ လုိက္စဥ္တြင္ ေသြးလႊတ္ေၾကာ နံရံမ်ားေပၚသုိ႔ သက္ေရာက္ေသာ ဖိအား (Systolic pressure) ျဖစ္ပါသည္။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ တိုင္းတာသည့္ အၾကိမ္အေရ အမ်ားစုတြင္ အေပၚ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ပမာဏ သည္ 140 ထက္ ျမင့္တက္ ေနပါက အေပၚ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ တက္သည္ဟု ယူဆပါသည္။ 120 ကုိ ပုံမွန္ (normal) ဟု သတ္မွတ္ ပါသည္။-ေအာက္ေသြးေပါင္ ခ်ိန္ပမာဏ ဆုိသည္မွာ ႏွလုံးမွ ေသြးမ်ား ကုိ ညွစ္ထုတ္ျပီးေနာက္ ျပန္လည္ အနားယူ ခ်ိန္တြင္ ေသြးလႊတ္ေၾကာ နံရံမ်ား ေပၚသုိ႔ သက္ေရာက္ေနေသာ ဖိအား (Diastolic pressure) ျဖစ္ပါသည္။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္တိုင္းတာသည့္ အၾကိမ္အေရ အမ်ားစုတြင္ ေအာက္ေသြးေပါင္ခ်ိန္ပ မာဏသည္ 90 ထက္ျမင့္တက္ ေနပါ က ေအာက္ေသြးေပါင္ခ်ိန္ တက္သည္ဟု ယူဆပါသည္။ 80ကုိ ပုံမွန္ (normal) ဟုသတ္မွတ္ ပါသည္။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ တိုင္းတာသည့္ အၾကိမ္ေရ အမ်ားစုတြင္ အေပၚေသြး ေပါင္ခ်ိန္ပ မာဏသည္ 120 ႏွင့္ 139 ၾကားတြင္ ရိွလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း ၊ ေအာက္ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ပမာဏသည္ 80 ႏွင့္ 89 ၾကားတြင္ ရိွလွ်င္ ေသာ္လည္းေကာင္း ၎ကို အၾကိဳေသြးတိုး (Pre-hypertension) ဟုေခၚပါသည္ ။ အၾကိဳေသြးတိုးရိွေနၿပီပါကမၾကာမီ ေသြးတိုးေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ေသြးေပါင္တက္ျခင္း၊ က်ျခင္းအေပၚ သက္ေရာက္မႈ ရိွသည့္ အခ်က္မ်ားစြာ ရိွပါသည္။ ၎တို႔အနက္ တခ်ိဳ႕မွာ-

(၁) ခႏၶာကိုယ္အတြင္းရိွ ေရႏွင့္ဓာတ္ဆားဓာတ္ပမာဏ

(၂) ေသြးေၾကာမ်ား၏အေျခအေန၊ အာရံုေၾကာ အဖြဲ႔အစည္း၏ အေျခအေန၊ ေက်ာက္ကပ္မ်ား၏လုပ္ေဆာင္မႈ အေျခအေန

(၃) ေဟာ္မုန္းဓာတ္ပမာဏ စသည္တို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။အသက္အရြယ္ ႀကီးရင့္လာ ေသာအခါ အမ်ားအားျဖင့္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္တိုး လာတတ္ပါသည္။ ထိုသို႔ျဖစ္ရျခင္းမွာ အသက္ႀကီး လာေသာ အခါ ေသြးေၾကာနံရံမ်ားထူ၍မာလာေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ေသြးတိုး ေရာဂါရိွျခင္းေၾကာင့္
 ေလျဖတ္ျခင္း၊ ရုတ္တရက္ ႏွလံုးရပ္ျခင္း (heart attack)၊ ႏွလံုးပ်က္စီးျခင္း (heart failure) ႏွင့္ ေက်ာက္ကပ္ ေရာဂါမ်ားကို ျဖစ္ေစႏိုင္ၿပီးအရြယ္မတိုင္ခင္ ေသဆံုးျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္
။ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ ေသြးတိုးေရာဂါ ျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ အခြင့္အေရး ပိုမို မ်ားျပားႏုိင္ပါသည္။ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အေျခ အေန မ်ားေၾကာင့္ ေသြးတိုး ေရာဂါ ျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ အခြင့္အေရး ပိုမို မ်ားျပားႏုိင္ပါသည္

(၁) အ၀လြန္ျခင္း

(၂) စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း၊ ထိတ္လန္႔ေၾကာက္ရြံ ့မႈမ်ားျခင္း

၃) ေန႔စဥ္စားေသာက္မႈတြင္ဆားဓာတ္ပမာဏမ်ားျခင္း

၄) မိဘမ်ိဳးရိုးအတြင္း ေသြးတိုးေရာဂါရိွျခင္း

၅) ဆီးခ်ိဳေရာဂါရိွျခင္း

၆) ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းတစ္ခါ တစ္ရံတြင္ မည္သည့္ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ေသြးတိုး ရသည္ကို တိတိက်က် ေကာက္ခ်က္ မခ်ႏိုင္ တတ္ပါ။ ထိုကဲ့သို႔ေသာ ေသြးတိုး ျခင္းမ်ိဳကို ျဖစ္စဥ္မ သိ ေသြးတိုးျခင္း (essential hypertension) ဟုေခၚပါသည္။အျခားေသာ ေရာဂါ တစ္ခုခုေၾကာင့္ သို႔မဟုတ္ ေရာဂါတစ္ခုခု အတြက္ သံုးစြဲ ေနရေသာ ေဆး၀ါး မ်ားေၾကာင့္ ေသြးတိုးျခင္းကို အျခား အေၾကာင္းေၾကာင့္ ေသြးတိုးျခင္း (secondary hypertension) ဟုေခၚပါသည္။

-အျခား အေၾကာင္းေၾကာင့္ ေသြးတိုးျခင္း (secondary hypertension) ျဖစ္ေစ ႏိုင္ေသာ အခ်က္မ်ားမွာ

၁) အရက္အလြန္ အကၽြံ ေသာက္သံုးျခင္း

၂) ေသြးေၾကာနံရံမ်ားထူလာျခင္း

(၃) နာတာရွည္ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါရိွျခင္း

၄) ဆီးခ်ိဳေရာဂါရိွျခင္း (ဆီးခ်ိဳေရာဂါေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးျခင္း)

၅) အင္ဒိုခရိုင္း ပံုမမွန္ျခင္း ဥပမာ-သိုင္ရြိဳက္ပံုမမွန္ျခင္း (thyroid disorders) ကူးရွင္းေရာဂါ (Cushing syndrome)

(၆) ေက်ာက္ကပ္ေသြးေၾကာက်ဥ္းျခင္း (renal artery stenosis) စသည္တုိ႔ျဖစ္ၾကပါသည္။အခ်ိဳ႕ေသာေဆး၀ါးမ်ားေၾကာင့္လည္း Secondary hypertension ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။

ဥပမာ -(၁) အစာစားခ်င္စိတ္ ေလွ်ာ့ခ်ေသာ ေဆး၀ါးမ်ား (appetite suppressants)

၂) သေႏၶတားေဆးမ်ား (birth control pills)

၃) တခ်ိဳ႕ေသာအဖ်ားက်ေဆးမ်ား

၄) စတီးရြိဳက္ေဆးမ်ား

၅) ေခါင္းကိုက္ေပ်ာက္ေဆးမ်ား

credit>>>Myanmar Advertising Page